«Η χρήση του Pegasus στην Ουγγαρία φαίνεται να αποτελεί μέρος της υπολογισμένης και στρατηγικής καταστολής του Τύπου και της ελευθερίας του λόγου από την κυβέρνηση». – παραθέτει, μεταξύ άλλων, το πρώτο σχέδιο έκθεσης της ειδικής εξεταστικής επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο περιλαμβάνει επίσης ένα ουγγρικό κεφάλαιο.

Σύμφωνα με το πρώτο σχέδιο έκθεσης της ειδικής κοινοβουλευτικής επιτροπής που διερευνά τη χρήση του Pegasus spyware στην ΕΕ, που παρουσιάστηκε την Τρίτη «Από τη στιγμή που ξέσπασε το σκάνδαλο του κατασκοπευτικού προγράμματος, ήταν πολύ σαφές ότι οι ενέργειες της ουγγρικής κυβέρνησης είχαν πολιτικά κίνητρα». Αν και – όπως αποκάλυψε η συνέντευξή μας με τον πρόεδρο της ειδικής επιτροπής πριν από λίγες ημέρες – η διερευνητική αποστολή της επιτροπής του ΕΚ που είναι αρμόδια για τη διερεύνηση του Pegasus δεν θα επισκεφθεί την Ουγγαρία μέχρι τον Φεβρουάριο, η πρώτη έκδοση της έκθεσης που ετοίμασε η Ολλανδή φιλελεύθερη Sophie en ‘t Veld και παρουσιάστηκε στα μέλη της επιτροπής την Τρίτη είναι αρκετά σημαντικό σε ένα ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερωμένο στην Ουγγαρία.

Τριακόσιοι Ούγγροι θύματα του Πήγασου

Το σχέδιο κειμένου – το οποίο πιθανώς θα τροποποιηθεί σε πολλά σημεία πριν από την τελική έγκρισή του το επόμενο έτος – υπενθυμίζει ότι η Ουγγαρία ήταν από τις πρώτες που συμμετείχαν στην «στο ευρωπαϊκό σκάνδαλο spyware». Έκτοτε επιβεβαιώθηκε από τη Διεθνή Αμνηστία, η οποία συμμετείχε στη διεθνή ερευνητική κοινοπραξία που έλυσε την υπόθεση, ότι περισσότεροι από τριακόσιοι Ούγγροι “Ήταν θύμα του Πήγασου”, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών ακτιβιστών, δημοσιογράφων, δικηγόρων, επιχειρηματιών και ενός πρώην υπουργού.

“Η χρήση του Pegasus στην Ουγγαρία φαίνεται να αποτελεί μέρος της υπολογισμένης και στρατηγικής καταστολής του Τύπου και της ελευθερίας της έκφρασης από την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση Fidesz χρησιμοποίησε αυτό το spyware για να δημιουργήσει ένα καθεστώς βασισμένο στην παρενόχληση, τον εκβιασμό, τις απειλές και την πίεση σε ανεξάρτητους δημοσιογράφους και επενδυτές μέσων ενημέρωσης” – υπογραμμίσετε το προσχέδιο κειμένου.

Η συγγραφέας, Sophie in ‘t Veld, είπε στη συνέντευξη Τύπου της για την Ουγγαρία και την Πολωνία: «Αυτό που βλέπουμε είναι ότι το πρόγραμμα κατασκοπείας αποτελεί αναπόσπαστο μέρος ενός συστήματος που έχει σχεδιαστεί για τον έλεγχο, αν όχι την καταστολή, των πολιτών που επικρίνουν την κυβέρνηση».

Όπως επισημαίνει η έκθεση, αν και η κυβέρνηση επικαλείται με συνέπεια λόγους εθνικής ασφάλειας, «Οι ισχυρισμοί ότι τα θύματα αποτελούν απειλή για την εθνική οικονομία είναι παράλογοι και γελοίοι».

Πλήρης και απόλυτος κυβερνητικός έλεγχος

Το ουγγρικό κεφάλαιο αναφέρει επίσης ότι το Υπουργείο Εσωτερικών αγόρασε την Pegasus από τον ισραηλινό όμιλο NSO το 2017, λίγο μετά τη συνάντηση του Βίκτορ Ορμπάν με τον Πολωνό ομόλογό του και τον πρώην (επίσης μελλοντικό) πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπέντζαμιν Νετανιάχου.

Η έκθεση αναφέρει ότι ο Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Attila Péterfalvi –ο οποίος διορίστηκε στη θέση του από τον Πρωθυπουργό και τον οποίο η έκθεση περιγράφει ως κοντά στην κυβέρνηση– κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Pegasus χρησιμοποιούνταν για σκοπούς εθνικής ασφάλειας. σε όλες τις περιπτώσεις . Αναφέρει επίσης ότι παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δεν παρέκκλινε από τους όρους που ορίστηκαν κατά την αγορά της τεχνολογίας, ο Péterfalvi ισχυρίστηκε ότι, σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες, ο όμιλος NSO ανέστειλε τις άδειες των κυβερνήσεων της Ουγγαρίας και της Πολωνίας ακριβώς λόγω κατάχρησης.

Σύμφωνα με το κείμενο, το κυβερνών κόμμα δεν είναι ούτε διατεθειμένο να επιβεβαιώσει ούτε να διαψεύσει ότι η κυβέρνηση στόχευσε πολλά θύματα με πολιτικά κίνητρα με το λογισμικό.

Το σχέδιο έκθεσης διαπιστώνει ότι «Στην Ουγγαρία, ο πολιτικός έλεγχος στη χρήση της παρακολούθησης είναι πλήρης και ολοκληρωτικός (…) Το καθεστώς Fidesz με επικεφαλής τον Orbán τον διαμόρφωσε με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί εύκολα και χωρίς συνέπειες να στοχεύει δικηγόρους, δημοσιογράφους, πολιτικούς αντιπάλους και οργανώσεις πολιτών. Επιπλέον, ο σχεδόν απόλυτος έλεγχος των ουγγρικών προϊόντων μέσων ενημέρωσης τους επιτρέπει να προωθήσουν περαιτέρω τη δική τους εκδοχή της αλήθειας». – τονίζει το σχέδιο έκθεσης.

Σοβαρά προβλήματα στους ουγγρικούς κανονισμούς

Σύμφωνα με το έγγραφο, τα νομικά μέσα που ρυθμίζουν τη χρήση spyware στην Ουγγαρία είναι από τα πιο αδύναμα στην Ευρώπη. Πιστεύει ότι, παρά τον ισχυρισμό της κυβέρνησης ότι σε όλες τις περιπτώσεις ενήργησαν νόμιμα και εντός του νόμου, «Το σύστημα υπάρχει κατά κατάφωρη παραβίαση των υποχρεώσεων και των προτύπων που επιβάλλει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για την επιτήρηση των πολιτών».

Μεταξύ άλλων, το κείμενο κατηγορεί τους ουγγρικούς κανονισμούς ότι δεν ενημέρωσαν στοχευμένα άτομα ότι κατασκοπεύονται και οι ασαφείς διατάξεις δεν υποδεικνύουν σαφώς ποια εγκλήματα ή κριτήρια μπορούν να οδηγήσουν σε παρακολούθηση. Αναφέρει επίσης ότι η πρόσφατη εξαγορά της Vodafone Ουγγαρίας από την κυβέρνηση καθιστά την κατάσταση ιδιαίτερα ανησυχητική στην περίπτωση της Ουγγαρίας. Χάρη στη συναλλαγή, γράφει ο δημοσιογράφος, η κυβέρνηση μπορεί εύκολα και άμεσα να έχει πρόσβαση στα δεδομένα περισσότερων από τριών εκατομμυρίων πελατών.

Το έγγραφο σημειώνει επίσης ότι δεν υπάρχουν προσφυγές κατά των αποφάσεων επιτήρησης και ότι ουσιαστικά κανείς δεν ελέγχει τη διαδικασία.

Η έκθεση In ‘t Veld αναφέρει επίσης ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό κενό στους ουγγρικούς κανονισμούς, μέσω του οποίου, θεωρητικά, η επιτήρηση του ατόμου-στόχου μπορεί να πραγματοποιηθεί εντός ωρών ακόμη και χωρίς επίσημη άδεια, επικαλούμενη επείγουσα ανάγκη.

Μορατόριουμ για την απόκτηση spyware

Στην έκθεση, εκτός από την ουγγρική κατάσταση, ένα κεφάλαιο είναι επίσης αφιερωμένο στην πολωνική, ελληνική, ισπανική και κυπριακή κατάσταση. Σύμφωνα με τη Sophie in ‘t Veld, ωστόσο, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ διαθέτουν ένα τέτοιο κατασκοπευτικό εργαλείο, αν και δεν το αναγνωρίζουν όλοι.

“Το σκάνδαλο κατασκοπείας δεν είναι εθνικό σκάνδαλο, αλλά ευρωπαϊκό. Είναι μια εντελώς ευρωπαϊκή υπόθεση” – είπε ο συντάκτης της έκθεσης στη συνέντευξη Τύπου του, υπενθυμίζοντας ότι σε αυτούς που παρακολουθούνταν από τα κατασκοπευτικά προγράμματα περιλαμβάνονταν επίσης εκπρόσωποι του ΕΚ, επίτροποι και αξιωματούχοι της ΕΕ, και “οι συγγραφείς συμμετέχουν στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο”.

Ο εκπρόσωπος θέλει να ανακοινωθεί αμέσως ένα μορατόριουμ για την απόκτηση spyware σε ολόκληρη την ΕΕ και τα κράτη μέλη θα εξαιρούνται μόνο εάν πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η έκθεση ζητά επίσης να ρυθμιστεί η χρήση spyware σε επίπεδο ΕΕ και να καθοριστεί από κοινού η έννοια της εθνικής ασφάλειας, αλλά τουλάχιστον κάθε χώρα θα πρέπει να υποχρεωθεί να την ορίσει.

Το προσχέδιο κειμένου θεωρεί επίσης σημαντική την επιβολή των κανονισμών της ΕΕ για τις εξαγωγές και προτρέπει τη σύγκληση ειδικής συνόδου κορυφής της ΕΕ για το σκάνδαλο του spyware. Ο In ‘t Veld καλεί επίσης τα κράτη μέλη να ζητήσουν από την Europol να διερευνήσει το σκάνδαλο spyware, ειδικά σε χώρες όπου το εργαλείο έχει χρησιμοποιηθεί για πολιτικούς σκοπούς. Ο Ολλανδός φιλελεύθερος ευρωβουλευτής πιστεύει ότι το κοινοβούλιο πρέπει να έχει το δικαίωμα να ερευνά και να διώκει τέτοιες υποθέσεις. Ο In ‘t Veld έχει κατηγορήσει επανειλημμένα τις κυβερνήσεις ότι χρησιμοποιούν τον κώδικα σιωπής, κρύβονται πίσω από το ψευδές επιχείρημα της εθνικής ασφάλειας, αποτρέποντας το σκάνδαλο να ξετυλιχθεί.

Αν και η πρώτη συζήτηση για το σχέδιο έκθεσης θα πραγματοποιηθεί στην ειδική επιτροπή στις 28 Νοεμβρίου, η τελική έκδοση θα μπορούσε να προετοιμαστεί την άνοιξη. Μέχρι τότε, η επιτροπή θα πραγματοποιήσει περαιτέρω ακροάσεις και διερευνητικές αντιπροσωπείες θα σταλούν στην Ισπανία και την Ουγγαρία το πρώτο τρίμηνο του 2023.