Οι χώρες της ΕΕ που αρνούνται να δεχθούν μετανάστες ή αιτούντες άσυλο θα μπορούσαν να χρεωθούν έως και 20.000 ευρώ ανά μετανάστη, βάσει σαρωτικών προτάσεων που στοχεύουν στη μείωση της πίεσης στις χώρες πρώτης γραμμής, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ελλάδας, ενημερώνει η Tαυτός φύλακας.

Οι υπουργοί Εσωτερικών από τα 27 κράτη μέλη θα συμμετάσχουν σε μια κρίσιμη συνάντηση στο Λουξεμβούργο την Πέμπτη για να συζητήσουν δύο βασικές προτάσεις, συμπεριλαμβανομένου ενός προγράμματος επανεγκατάστασης για περισσότερους από 100.000 μετανάστες ετησίως.

Όμως τα σχέδια έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά αμφιλεγόμενα, με την Πολωνία, την Ουγγαρία και άλλες συνοριακές χώρες της ΕΕ να προσπαθούν να βρουν λύσεις για να κερδίσουν τους ψηφοφόρους τους.

Ένας διπλωμάτης είπε ότι είχε επιλέξει τη «μέθοδο της χελώνας, κάνοντας το αργά, αργά» για να προσπαθήσει να βρει μια συμφωνημένη θέση μεταξύ των κρατών μελών. “Θα το κάνουμε [sa ajungem la un acord?]. Το ελπίζω, αλλά δεν είμαι σίγουρος», είπε ένας αξιωματούχος.

Οι προτάσεις επικεντρώνονται στην παράτυπη μετανάστευση στην Ευρώπη, με ένα ξεχωριστό σύνολο ελέγχων να συζητείται για την αντιμετώπιση των επιπέδων μετανάστευσης σε κρίση που παρατηρήθηκαν μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και το 2015, όταν περισσότεροι από ένα εκατομμύριο μετανάστες υποδέχθηκαν τη Γερμανία.

Δύο αλλαγές που θα συζητηθούν την Πέμπτη στοχεύουν σε μια δικαιότερη κατανομή στις χώρες που είναι υπεύθυνες για τη μετανάστευση και να ανταποκριθούν στα αιτήματα της Ιταλίας και της Ελλάδας για την υπόλοιπη ΕΕ να παίξει ρόλο στην αντιμετώπιση της μετανάστευσης.

Η Πολωνία έχει ήδη δηλώσει ότι δεν θα υποστηρίξει ένα υποχρεωτικό πρόγραμμα επανεγκατάστασης, με τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Szymon Szynkowski vel Sek να το αποκαλεί «ψευδοθεραπεία». Ωστόσο, πηγές λένε ότι οι διπλωμάτες των κρατών μελών έχουν πλέον συμφωνήσει ότι «δεν υπάρχει υποχρεωτική μετεγκατάσταση». Αντίθετα, η πολιτική θα προσπαθήσει να επιβάλει «υποχρεωτική αλληλεγγύη», λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα των χωρών να υποδέχονται μετανάστες, αλλά και την εσωτερική κατάσταση σε χώρες όπως η Ιρλανδία, η οποία αντιμετωπίζει κρίση, η στέγαση ή η Πολωνία, η οποία φιλοξενεί περίπου 1 εκατομμύριο κατοίκους. Ουκρανοί πρόσφυγες.

Οι χώρες που δεν μπορούν να συμμετάσχουν θα πρέπει να συνεισφέρουν σε ένα κεντρικό ταμείο, το οποίο στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της οικονομικής ικανότητας των χωρών υποδοχής μεταναστών.

Οι διπλωμάτες αρνήθηκαν να παρασυρθούν από αναφορές ότι ο κατά κεφαλήν φόρος θα καθοριστεί σε περίπου 20.000 ευρώ. Αντίθετα, μια «γκάμα αξιών» θα παρουσιαστεί στους υπουργούς που θα συναντηθούν αύριο στο Λουξεμβούργο.

Ως κίνητρο για τις χώρες της πρώτης γραμμής – Ισπανία, Ιταλία, Μάλτα, Ελλάδα και Κύπρο, γνωστές ως Med5 – οι προτάσεις περιλαμβάνουν επίσης όρια στην περίοδο εφαρμογής του «Κανονισμού του Δουβλίνου».

Η ΕΕ συμφώνησε να αλλάξει τους νόμους της για τη μετανάστευση και το άσυλο μετά από «πολλά, πολλά χρόνια» αποδείξεων ότι ο κανονισμός του Δουβλίνου, ο οποίος επέτρεπε στις χώρες να στέλνουν τους μετανάστες πίσω στη χώρα στην οποία έφτασαν, απέτυχε.

Πέρυσι, η ΕΕ έλαβε 966.000 αιτήσεις ασύλου, αύξηση 50% σε σύγκριση με το 2021.

Οι συζητήσεις για το εάν οι μετανάστες θα μπορούσαν να σταλούν πίσω στην Ιταλία, την Ισπανία ή την Ελλάδα, από άλλες χώρες, ήταν γεμάτες παγίδες.

Τον Απρίλιο, ένα ολλανδικό δικαστήριο έκρινε ότι η επιστροφή στην Ιταλία θα έθετε τους μετανάστες σε κίνδυνο «υλικής κακοποίησης», αφού η Ιταλία είπε ότι είχαν ανεπαρκή ικανότητα στις μονάδες υποδοχής.

Τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, οι ιταλικές αρχές ανακοίνωσαν ότι ανέστειλαν προσωρινά τις μεταφορές από το Δουβλίνο με την αιτιολογία ότι δεν μπορούσαν να αντεπεξέλθουν.

«Υπάρχει μια γενική επιθυμία και μια γενική αποδοχή ότι εντάξει, είχαμε μια μη βιώσιμη κατάσταση για πολλά, πολλά χρόνια και ο κανονισμός του Δουβλίνου δεν λειτουργεί», είπε ένας διπλωμάτης.

Ο κανονισμός για τη διαχείριση της μετανάστευσης και το άσυλο στοχεύει να αντικαταστήσει τον ισχύοντα κανονισμό του Δουβλίνου, ενώ ένας χωριστός κανονισμός για τις διαδικασίες ασύλου θα θέσει νέα πρότυπα προς επίτευξη των κρατών μελών, με στόχο την εξάλειψη των «καταχρηστικών αιτημάτων» και «την εναρμόνιση των κανόνων σχετικά με την έννοια του μια ασφαλής χώρα».

Οι αλλαγές θα ενδιαφέρουν το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η υπουργός Εσωτερικών Suella Braverman έχει ξεκινήσει μια επιθετική πολιτική χρησιμοποιώντας ρητορική με επίκεντρο την αποτυχία του κανόνα της ΕΕ για την επιστροφή του Δουβλίνου.

Η επίτευξη συμφωνίας την Πέμπτη θα ήταν ένα τεράστιο πολιτικό επίτευγμα και οι διπλωμάτες λένε ότι ό,τι συμφωνηθεί, οι υπουργοί Εσωτερικών θα είναι προσεκτικοί εάν μπορεί να πουληθεί στο σπίτι.

“Μπορείτε να κερδίσετε και να χάσετε εκλογές σε κάθε κράτος μέλος για το θέμα της μετανάστευσης. Αυτό εξακολουθεί να συμβαίνει. Αυτό είναι, φυσικά, ένα παράδειγμα της πολιτικής αντιπαράθεσης που προκαλεί”, δήλωσε διπλωμάτης.

Στο πλαίσιο ευρύτερων αλλαγών, οι υπουργοί θα κληθούν επίσης να εξετάσουν άλλες πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ενίσχυση των εταιρικών σχέσεων σε «χώρες σε μεταβατικό στάδιο», συμπεριλαμβανομένης της Τυνησίας και του Μαρόκου, για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της εμπορίας ανθρώπων.

Εργαλεία για την ανάλυση της ικανότητάς τους να αντιμετωπίσουν τη μετανάστευση θα προσφερθούν επίσης στα κράτη πρώτης γραμμής προκειμένου να τους δοθούν τα μέσα να αποδείξουν ότι «το ποτήρι είναι πολύ γεμάτο, επομένως χρειάζονται βοήθεια».

Η Oxfam κατηγόρησε την ΕΕ ότι αναπαράγει το «σπασμένο σύστημα» στην Ελλάδα, όπου ξοδεύονταν χρήματα σε καταυλισμούς προσφύγων για να προσπαθήσουν να ελέγξουν τις αυξανόμενες αφίξεις.