Και στις δύο πλευρές της ρωσο-ουκρανικής σύγκρουσης, που είναι περισσότερο μια σύγκρουση Δύσης-Ρωσίας, οι αντίπαλες πλευρές υποστηρίζουν πολύ διαφορετικές αρχές ως προς την ερμηνεία της έννοιας της ελευθερίας.

Η δυτική πλευρά ισχυρίζεται ότι είναι ο εκπρόσωπος του «ελεύθερου κόσμου». Αυτή η προπαγανδιστική προσέγγιση βασίζεται εν μέρει στο παρελθόν. Στο παρελθόν, οι δυτικές δυνάμεις έδωσαν μεγάλη έμφαση σε ορισμένες ελευθερίες. Στο Ηνωμένο Βασίλειο ή στις Ηνωμένες Πολιτείες, τυπικά είναι ο 18ος αιώνας. και XIX. Τον 19ο αιώνα, η ελευθερία της έκφρασης, η θρησκεία και ο τύπος έπαιξαν σημαντικό ρόλο, όπως αποδεικνύεται από το σύνταγμα του τελευταίου.

Αφενός, η ελεύθερη έκφραση της γνώμης είναι σημαντική γιατί δεν είναι σε καμία περίπτωση επιθυμητό οι πολίτες να φοβούνται ότι αν πουν κάτι κακό, το ξίφος της εξουσίας θα τους χτυπήσει αυθαίρετα. Από την άλλη πλευρά, η ελευθερία του Τύπου είναι μια εποικοδομητική ελευθερία. Η ελεύθερη κριτική των πολιτικών και άλλων θεσμών καθιστά δυνατές δημόσιες συζητήσεις με στόχο τη βελτίωση της λειτουργίας των θεσμών. Τρίτον, τα πνευματικά επιτεύγματα γεννήθηκαν γενικά σε κοινότητες που λειτουργούσαν σχετικά ελεύθερα. Η ελευθερία ανοίγει το δρόμο για την ανθρώπινη δημιουργικότητα.

Στις μέρες μας, οι ελευθερίες εποικοδομητικού τύπου έχουν υποβιβαστεί στη Δύση. Ο Τζούλιαν Ασάνζ κάθεται σε μια αγγλική φυλακή, σε απίστευτες συνθήκες, το YouTube απαγορεύει τα ρωσικά ειδησεογραφικά κανάλια και η «ακύρωση του πολιτισμού» διαγράφει ολόκληρα έργα τέχνης αν κάποιος πει μια κακή λέξη. Δεν υπάρχει πλέον ουσιαστική συζήτηση για οτιδήποτε στα πανεπιστήμια, πολλά σημαντικά θέματα δεν δημοσιοποιούνται επειδή προσβάλλουν τις αντιληπτές ή τις πραγματικές ευαισθησίες ορισμένων ομάδων ταυτότητας που υποστηρίζονται από την κυβέρνηση. Το ρωσικό ειδησεογραφικό κανάλι RT συγκέντρωσε κριτικούς διανοούμενους στην Αμερική (άνθρωπους όπως ο Chris Hedges, ο George Galloway, ο Rick Sanchez) και τους έδωσε ένα φόρουμ όπου μπορούσαν να εκφραστούν ελεύθερα. Γι’ αυτό καταρχήν απαγορεύτηκαν, ο πόλεμος ήταν απλώς μια δικαιολογία γι’ αυτό.

Η λειτουργία του RT στη Δύση ήταν επίσης περιορισμένη πριν από τον πόλεμο. Το RT απαγορεύτηκε να συμμετάσχει σε επίσημες συνεντεύξεις τύπου από σημαντικούς πολιτικούς, ούτε ο Τζο Μπάιντεν ούτε ο Ντόναλντ Τραμπ μπορούσαν να πάρουν συνέντευξη. Το σύστημα εκεί φοβάται τις ερωτήσεις. Αντίθετα, ο δημοσιογράφος του BBC, Στιβ Ρόζενμπεργκ, μπορούσε να κάνει τακτικά ερωτήσεις στον Πούτιν.

Ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέφρι Σακς είπε σε συνέντευξή του ότι στην Κίνα σήμερα τα προβλήματα λύνονται ή τουλάχιστον εργάζονται πάνω σε αυτά, ενώ στην Αμερική «θα ήθελα να δω έστω και ένα πρόβλημα να λύνεται». Στην Αμερική, τα προβλήματα επιδεινώνονται: η φτώχεια αυξάνεται, οι υποδομές επιδεινώνονται (και δεν χτίζονται καλύτερες αντί για αυτές), εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από υπερβολική δόση ναρκωτικών (βλ. [2]-τα Πηγές, παρακάτω), η έλλειψη στέγης, η εγκληματικότητα και η βρωμιά είναι ανεξέλεγκτα στις πόλεις. Η έλλειψη πραγματικής ελευθερίας εμποδίζει αυτά τα θέματα να συζητηθούν ουσιαστικά.

Η Δύση δεν μπορεί πλέον να βασίζει τον ισχυρισμό της ότι είναι υπερασπιστές του «ελεύθερου κόσμου» στην ύπαρξη εποικοδομητικών ελευθεριών, αν και στο παρελθόν απολάμβανε μια σχεδόν μονοπωλιακή θέση σε αυτή την κατηγορία.

Υπάρχουν όμως και καταστροφικές ελευθερίες. Αυτά δεν περιλαμβάνουν περιορισμούς στον τζόγο, νομιμοποίηση ναρκωτικών, ελευθερία διανομής πορνογραφίας ή νομική προστασία για τα ΛΟΑΤ άτομα. Στη Δύση, το γεγονός ότι οι ομοφυλόφιλοι μπορούν να παντρευτούν ή οι μαθητές δημοτικού σχολείου μπορούν να αλλάξουν φύλο χωρίς τη συγκατάθεση των γονέων είναι πολύ πιο σημαντικό από την ελευθερία του Τύπου ή την ελευθερία της ακαδημαϊκής ζωής.

Η σύγχρονη δυτική ερμηνεία της ελευθερίας δεν είναι πραγματικά νέα. Στην αρχαία ελληνική γραμματεία εμφανίζεται σε πολλά σημεία και με πολλές μορφές μια σημαντική μεταφορά, η οποία καθόρισε την έννοια για τους Ευρωπαίους εδώ και αιώνες. Μια μορφή μεταφοράς: καβαλάρης, χαλινάρι, άλογο. Ο καβαλάρης χαρακτηρίζει το μερίδιο, το χαλινάρι τη θέληση, ο καβαλάρης τα πάθη. Η μεταφορά εμφανίζεται στον Πλάτωνα (Phèdre) και στον Ευριπίδη στον Ιππόλυτο. επίσης στο δωμάτιό του. Εφόσον η αρχική γλώσσα των Ευαγγελίων είναι η αρχαία ελληνική, όσοι έλαβαν χριστιανική παιδεία στην Ευρώπη, που γνώριζαν την ελληνική λογοτεχνία και φιλοσοφία, κατέκτησαν αμέσως αυτήν την έννοια της ελευθερίας. Ο Άγιος Αυγουστίνος, ένας πρώιμος εκκλησιαστικός πατέρας που βασίστηκε στο έργο του Πλάτωνα, διαιωνίζει την ελληνική σοφία όταν γράφει ότι «ο καλός άνθρωπος είναι ελεύθερος κι ας είναι σκλάβος. ένας κακός άνθρωπος είναι σκλάβος ακόμα κι αν είναι βασιλιάς. Το τελευταίο δεν εξυπηρετεί έναν άνθρωπο, αλλά, το χειρότερο, το κάνει πάθος του. Αν κάποιος ανακαλύψει μια ομοιότητα μεταξύ των τριών χαρακτηριστικών της ψυχής σύμφωνα με τη φροϋδική ψυχανάλυση (αυτό, εγώ, υπερεγώ) και το άλογο, το χαλινάρι και τον καβαλάρη, δεν είναι επίσης τυχαίο.

Η σύγχρονη Δύση δεν έχει προσθέσει τίποτα καινούργιο σε αυτήν, απλώς έχει αντιστρέψει την αρχή. Οι καταστροφικές ελευθερίες αφορούν το να αφήνουμε τα πάθη να κυριαρχούν στους ανθρώπους και όχι το αντίστροφο. Πίσω από την απελευθέρωση της καταστροφικής συμπεριφοράς, κρύβεται η βούληση της εξουσίας να κάνει τους ανθρώπους να πέσουν στις παγίδες των παθών τους, ώστε να μπορούν να ελεγχθούν πιο εύκολα.

Φυσικά και οικονομικά συμφέροντα φαίνονται στο βάθος. Η σημερινή δυτική ολιγαρχία (σε αντίθεση με την παλιά, π.χ. Χένρι Φορντ) ενδιαφέρεται μόνο για τη συγκέντρωση του πλούτου σε λίγα χέρια. Για το μικρό άτομο μειώνεται ολοένα και περισσότερο η ευκαιρία για μια κανονική ζωή, προϋπόθεση της οποίας είναι η εργασιακή ασφάλεια, καθώς και ο κανονικός μισθός που προβλέπει τη συντήρηση της οικογένειας. Το μήνυμα των ολιγαρχών στο ανθρωπάκι: Józsi, ξέχασε μια σταθερή ζωή, ευημερία, οικογένεια, μάλλον μεθυσμένος, μεθυσμένος ή πήγαινε σε ένα gay bar! Με τον όρο ευημερία, εννοείς ότι μπορείς να αγοράζεις ένα νέο κινητό κάθε μήνα, όχι αυτό που κατάλαβαν οι γονείς σου.

Τα βλαβερά πάθη μπορεί να ενταθούν για πολύ καιρό, σήμερα μιλάμε για γάμους ομοφυλοφίλων, αλλά κάποιοι ήδη κάνουν εκστρατεία για τη νομιμοποίηση της παιδεραστίας. Ένα καλό παράδειγμα των παραπάνω είναι το σύνθημα στο οποίο ο πρώτος δήμαρχος του Βερολίνου που «βγήκε από την ντουλάπα», δηλαδή που αποδέχτηκε ανοιχτά την ομοφυλοφιλία του, οφείλει την εκλογική του νίκη: wir sind arm, aber sexy! (Είμαστε φτωχοί, αλλά τουλάχιστον είμαστε σέξι!)

Η Ουκρανία είναι εδώ και καιρό ένα από τα καλύτερα παραδείγματα εποικοδομητικών vs. μιας ουσιαστικής διάκρισης μεταξύ καταστροφικών ελευθεριών. Η ρωσική γλώσσα, ορισμένα κόμματα της αντιπολίτευσης, ο Τύπος κ.λπ. Η απαγόρευσή του συμβαδίζει με το γεγονός ότι ο Ζελένσκι εργάζεται ήδη για την καθιέρωση του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Η σύμπτωση δεν είναι τυχαία. Απεικονίζει τα οράματα της ζωής και στις δύο πλευρές της σύγκρουσης.

Πηγές: