Η ψυχοσωματική είναι ένας τομέας της ψυχολογίας και της ιατρικής που ασχολείται με τη μελέτη της πολύπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ των ψυχικών και σωματικών πτυχών της ανθρώπινης υγείας. Ο όρος «ψυχοσωματικός» προέρχεται από την ελληνική γλώσσα, όπου «ψυχή» σημαίνει «νου» και «σώμα» σημαίνει «σώμα». Η Ψυχοσωματική διερευνά πώς οι ψυχικές καταστάσεις, τα συναισθήματα, οι σκέψεις και το άγχος μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική κατάσταση και την υγεία ενός ατόμου.

Σε έναν κόσμο με γρήγορο ρυθμό όπου η ψυχική και σωματική υγεία είναι ολοένα και πιο σημαντική, η περίπλοκη σύνδεση μεταξύ αυτών των δύο διαστάσεων έχει γίνει ένα συναρπαστικό και ζωτικό θέμα. Πώς λοιπόν οι ψυχικές συγκρούσεις μπορούν να δημιουργήσουν σωματικές παθήσεις;

Η σχέση μεταξύ νου και σώματος δεν είναι απλή, αλλά μοιάζει με έναν λεπτό χορό όπου κάθε κίνηση του ενός μέρους επηρεάζει το άλλο. Παρόλο που οι σκέψεις και τα συναισθήματά μας μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική μας κατάσταση, η φυσική μας κατάσταση μπορεί με τη σειρά της να επηρεάσει την ψυχική μας κατάσταση. Αυτή η διασύνδεση κάνει κάθε πτυχή της ζωής μας πιο περίπλοκη από όσο φαίνεται.

Η εσωτερική σύγκρουση, το χρόνιο στρες, το άγχος, ο συγκρατημένος θυμός και άλλες συναισθηματικές αναταραχές μπορούν να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη σωματική μας υγεία. Αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να πυροδοτήσουν την απελευθέρωση χημικών ουσιών στο σώμα, όπως η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη. Σε υψηλές ή παρατεταμένες δόσεις, η κορτιζόλη μπορεί να συμβάλει σε καταστάσεις όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιακές παθήσεις και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο Δρ Gabor Maté επισημαίνει ότι συχνά σωματικές παθήσεις όπως δερματικές παθήσεις, ημικρανίες, αλλεργίες, υπέρταση ή ακόμα και αυτοάνοσα νοσήματα μπορεί να συνδέονται με ανεπίλυτες ψυχολογικές συγκρούσεις ή τραύματα. Το σώμα μας γίνεται ο καθρέφτης του ψυχικού στρες. Εάν δεν βρούμε τρόπους να διαχειριστούμε ή να επιλύσουμε αυτές τις συγκρούσεις, το σώμα μπορεί να προσπαθήσει να τραβήξει την προσοχή μας με ένα προειδοποιητικό σήμα με τη μορφή σωματικών συμπτωμάτων.

Είναι ενδιαφέρον πώς το σώμα μας μπορεί να προσπαθήσει να μας στείλει ένα μήνυμα όταν βρισκόμαστε σε σύγκρουση με τον εαυτό μας ή όταν αντιμετωπίζουμε άγχος.

Για να διαχειριστούμε τη σύνδεση μυαλού-σώματος με υγιή τρόπο, το πρώτο βήμα είναι να δώσουμε προσοχή στα σήματα που μας στέλνει το σώμα μας. Ο ανεξήγητος πόνος, η συνεχής κόπωση ή άλλα ασυνήθιστα συμπτώματα μπορεί να είναι μηνύματα από το μυαλό μας ότι κάτι δεν πάει καλά. Αντί να αγνοούμε αυτά τα σήματα, μπορούμε να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποιες ψυχικές συγκρούσεις ή στρες μπορεί να τις προκαλούν.

Τεχνικές όπως ο διαλογισμός, η ενσυνειδητότητα, η γιόγκα και η ψυχοθεραπεία μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση του άγχους και των αρνητικών συναισθημάτων. Επιπλέον, η εξερεύνηση των συναισθημάτων και των σκέψεών μας μέσω της θεραπείας μπορεί να φέρει σαφήνεια σε πιθανές ανεπίλυτες συγκρούσεις που μπορεί να επηρεάζουν τη σωματική μας υγεία.

Το σημαντικό είναι να μην διαχωρίζουμε το μυαλό από το σώμα και να αντιμετωπίζουμε την υγεία μας ολοκληρωμένα. Αντί να αγνοούμε ή να ελαχιστοποιούμε τις συναισθηματικές πτυχές, θα πρέπει να δίνουμε προσοχή στα σήματα που μας στέλνει το σώμα μας. Η πορεία προς την υγεία απαιτεί ειλικρινή ενδοσκόπηση και άνοιγμα για συνειδητή αντιμετώπιση ψυχικών και συναισθηματικών συγκρούσεων.

Οι ενδοσκοπικές ερωτήσεις μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ νου και σώματος, καθώς και στον εντοπισμό τυχόν συναισθηματικών συγκρούσεων ή επιρροών στη σωματική υγεία. Ακολουθούν ορισμένες βασικές ενδοσκοπικές ερωτήσεις σε αυτό το πλαίσιο:

1. Πώς νιώθω για το σώμα μου;

Αυτή η ερώτηση μπορεί να ανοίξει την πόρτα για να εξερευνήσουμε πώς αντιλαμβανόμαστε και επικοινωνούμε με το σώμα μας. Παρατηρούμε τα σήματα που μας στέλνει το σώμα και τα ερμηνεύουμε σωστά;

2. Ποια συναισθήματα ή σκέψεις κάνουν αισθητή την παρουσία τους όταν εμφανίζονται σωματικά συμπτώματα;

Ο εντοπισμός των συναισθημάτων ή των σκέψεων που μπορεί να συνοδεύουν τα σωματικά συμπτώματα μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τις συνδέσεις μεταξύ της ψυχικής μας κατάστασης και του σώματός μας.

3. Υπάρχουν ανεπίλυτες συναισθηματικές συγκρούσεις ή εντάσεις από το παρελθόν που μπορεί να επηρεάσουν τη σωματική μου υγεία σήμερα;

Αυτή η ερώτηση διερευνά την πιθανότητα προηγούμενων γεγονότων ή εμπειριών να έχουν παρατεταμένο αντίκτυπο στην τρέχουσα σωματική μας υγεία.

4. Πώς εμφανίζεται το στρες ή το άγχος στο σώμα μου;

Παρατηρώντας πώς το στρες ή το άγχος υλοποιούνται σε σωματικές αντιδράσεις μπορεί να αποκαλύψει πολλά για τη σύνδεση νου-σώματος.

5. Ποιες στρατηγικές πρέπει να χρησιμοποιήσω για να αντιμετωπίσω το άγχος ή τα έντονα συναισθήματα;

Πώς επηρεάζουν αυτές οι στρατηγικές τη φυσική μου κατάσταση; Σε αυτή την περίπτωση, διερευνά πώς οι μηχανισμοί αντιμετώπισης μπορούν να επηρεάσουν τη σωματική υγεία.

6. Ποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής ή ποιες συνήθειες θα μπορούσαν να συμβάλουν σε μια πιο υγιή σύνδεση μυαλού-σώματος;

Αυτή η ερώτηση ενθαρρύνει τον εντοπισμό τρόπων με τους οποίους μπορούμε να προωθήσουμε μια ισορροπία μεταξύ ψυχικής και σωματικής υγείας μέσω επιλογών υγιεινού τρόπου ζωής.

7. Πώς μπορώ να ενσωματώσω πρακτικές διαχείρισης του άγχους ή χαλάρωσης για να βελτιώσω τη σύνδεση νου-σώματος;

Αυτή η ερώτηση ενθαρρύνει τον εντοπισμό τεχνικών ή δραστηριοτήτων που μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση της συναισθηματικής έντασης και των σχετικών σωματικών συμπτωμάτων.

8. Ποιοι εσωτερικοί πόροι ή εξωτερική υποστήριξη μπορούν να συμβάλουν σε μια καλή σχέση σώματος-νου;

Τέλος, μπορεί κανείς να διερευνήσει πώς οι εσωτερικοί πόροι όπως π.χ ελαστικότητααλλά και η υποστήριξη άλλων, μπορεί να υποστηρίξει τη γενική υγεία.