«Η τρέχουσα κρίση δεν είναι μόνο μια οικονομική κρίση, αλλά και μια κρίση ηθικής και αξιών», ξεκίνησε η αδελφή Laura Baritz, αναφέροντας τον Günter Paulit στο βιβλίο της για τη γαλάζια οικονομία. Η ηθική, η ηθική πτυχή δεν είναι μόνο το κερασάκι στην τούρτα της οικολογικής σκέψης, αποτελεί τη βάση της, χωρίς αυτήν δεν μπορούμε να μιλήσουμε ούτε για πράσινη οικονομία. Το θεμέλιο της οικονομίας είναι ο ηθικός άνθρωπος και το κοινό καλό. Αυτό αφορά επίσης τις παπικές δηλώσεις για οικονομικά θέματα.

Ο στόχος μιας βιώσιμης οικονομίας είναι το κοινό καλό, που δεν είναι άλλο από την ανθρώπινη ευτυχία, την ανθρώπινη ολοκλήρωση. Τι είναι όμως η ευτυχία; Η κυρίαρχη προσέγγιση είναι η αποφυγή του ηδονισμού και του πόνου. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, όμως, ο άνθρωπος εκπληρώνεται στην πραγματοποίηση του στόχου του, αυτή η διαδικασία συνειδητοποίησης είναι η ευτυχία. Σημαντικό ρόλο παίζει και η πνευματική ζωή και οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο Χριστιανισμός προσθέτει σε αυτό ότι στόχος του ανθρώπου είναι η σχέση με τον Θεό. Η άποψη του ψυχολόγου Máté Szondy είναι ότι «μια ενεργή ζωή που αναζητά νόημα σχετίζεται πιο έντονα με την ικανοποίηση από τη ζωή παρά με μια ευχάριστη ζωή».

Τα υλικά αγαθά αυξάνουν το αίσθημα ευτυχίας μόνο κατά ένα σημείο, αλλά η αύξηση των σχεσιακών κτήσεων είναι ευθέως ανάλογη με την ευτυχία

Υπογράμμισε η αδελφή Laura Baritz.

Η κομμουνιστική ιδεολογία χρησιμοποίησε την ιδιωτική ιδιοκτησία ως βρώμικη λέξη, προσπαθώντας να την περιορίσει στο ελάχιστο, αλλά σύμφωνα με τον Άγιο Θωμά του Ακινάτη η ιδιωτική ιδιοκτησία παίζει σημαντικό ρόλο. Η αρχή του καθολικού προορισμού των αγαθών δηλώνει ότι η ιδιωτική ιδιοκτησία καλύπτει πρώτα τις προσωπικές ανάγκες του ατόμου, μετά τις ανάγκες της οικογένειας, μετά της επιχείρησης, και εάν υπάρχει πλεόνασμα σε ένα δίκαιο απόθεμα, ανήκει στην κοινότητα. Όσο είναι οι ανθρώπινες αξίες, τόσο είναι και η οικονομία που οικοδομείται πάνω σε αυτές, υπογράμμισε η αδελφή Sarolta Baritz. Σύμφωνα με το αντικειμενιστικό προσωπικό συμφέρον, οι πραγματικές μου ανάγκες πρέπει να περιλαμβάνουν τις ανάγκες του άλλου ατόμου. Μέσω της αμοιβαιότητας, η γενναιοδωρία, η ευγνωμοσύνη και η προσφορά εμφανίζονται επίσης στην οικονομία. Ο Άγιος Αντώνιος της Φλωρεντίας (1389-1459) είπε ότι «η δικαιολόγηση του εμπορίου βασίζεται στην πρόθεση του εμπόρου».

Μεταξύ των αξιών, η κλασική ελληνική φιλοσοφία έχει ήδη δει μια ιεραρχική σχέση, σύμφωνα με τον Άγιο Θωμά τον Ακινάτη, τα υλικά αγαθά ανήκουν στο ωφέλιμο αγαθό, χρησιμεύουν για να δημιουργήσουν κάτι καλό. Το ηθικό καλό είναι στο υψηλότερο επίπεδο, καθώς έρχεται σαγηνευτικό καλό. Οι απαιτήσεις του κοινού καλού περιλαμβάνουν την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση του κλίματος.

Η μπλε αντίληψη της οικονομίας δηλώνει ότι τα υλικά αγαθά είναι μόνο μέσα που βοηθούν στη δημιουργία μιας ηθικής διάστασης.

Σύμφωνα με το παράδειγμα του κέρδους επίκεντρου, το χρήμα είναι ο απώτερος στόχος, ενώ στην ενάρετη εναλλακτική ηθική, το χρήμα είναι μόνο ένα εργαλείο, ένας «υπηρέτης των υπηρετών». Υπάρχει ανάγκη η ευθύνη των αρμοδίων για τη λήψη αποφάσεων, η καινοτομία και η δικαιοσύνη να έρχονται πρώτα σε σχέση με τη μεγιστοποίηση του κέρδους, δήλωσε η Laura OP Baritz, μία από τις ιδρυτές των Sapientia Monastic Christian Social Principles in Economics.

«Τα θεμέλια της οικονομίας τέθηκαν από έναν ηθικό θεολόγο, τον Άνταμ Σμιθ, ο οποίος αργότερα έγινε υπηρέτης της συνεχιζόμενης βιομηχανικής επανάστασης της Αγγλίας. Οι νεοκλασικοί οικονομολόγοι που τον ακολούθησαν απομακρύνθηκαν τόσο πολύ από τον άνθρωπο και το σύστημα αξιών που επισημοποίησαν τα πάντα, περιγράφοντας τις διαδικασίες με μαθηματικά εργαλεία», ξεκίνησε ο György Kocziszky, πρώην κοσμήτορας της οικονομικής σχολής από το Πανεπιστήμιο του Miskolc. Αν μιλάμε για πράσινη οικονομία, βλέπουμε ότι η μείωση των εκπομπών άνθρακα και της ρύπανσης είναι πραγματικά θέμα χρημάτων. Αυτός που έχει κεφάλαιο θέλει να αναπτυχθεί. Σήμερα, η ανάπτυξη χωρίς εμπόδια παραμένει στο επίκεντρο της οικονομικής σκέψης. Το πρασίνισμα της οικονομίας είναι πράγματι μέρος του περιορισμού: η κλιματική αλλαγή οδήγησε σε πτώση των αποδόσεων, καθιέρωση τιμών ποσοστώσεων άνθρακα και εξάντληση των πόρων, γεγονός που ενθαρρύνει την τεχνολογική αλλαγή. Ταυτόχρονα, οι μειώσεις των εκπομπών δεν είναι δωρεάν, γεγονός που ανέβασε τις τιμές των αυτοκινήτων, της ένδυσης και των τεχνικών προϊόντων, αλλά και των τροφίμων. Επιπλέον, το γεγονός ότι οι νέες τεχνολογίες απαιτούν σπάνια μέταλλα δεν είναι τυχαίο και αυτή η πτυχή θέτει νέα οικονομικά προβλήματα – υπογράμμισε ο György Kocziszky.

Στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, η έμφαση στη δεκαετία του 1950 δόθηκε στην ανάκαμψη βασισμένη σε ορθολογικές αξίες. Στη δεκαετία του 1960 επικράτησε η ανάπτυξη, η δημιουργία ύπαρξης, οι υλικές αξίες, τη δεκαετία του 1970 η αυτοδιάθεση, ενώ τη δεκαετία του 1920 οι μεταμοντέρνες αξίες, δηλαδή πολλά σήμερα ατομικά συμφέροντα βρίσκονται στο επίκεντρο της κοινής αντίληψης που επηρεάζει και την οικονομία. .

Μια βιώσιμη οικονομία της αγοράς περιλαμβάνει επίσης στοιχεία κοινωνικής, οικονομικής, θεσμικής βιωσιμότητας και βιωσιμότητας πόρων, τα οποία είναι αλληλεξαρτώμενα, γι’ αυτό είναι σημαντικό να αναπτυχθούν κριτήρια βιωσιμότητας με το ίδιο σύνολο αξιών.

Ωστόσο, στη διαδικασία δανεισμού πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη ζητήματα βιωσιμότητας. Χρειάζεται επίσης μια πράσινη αλλαγή στάσης στον τομέα της οικογένειας και της εκπαίδευσης – ολοκλήρωσε την παρουσίασή του ο György Kocziszky.

Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε στρογγυλή τράπεζα. Οι συμμετέχοντες ήταν οι Laura Barolta OP OP, György Kocziszky, József Benedek και Gábor Nevelős SJ. Ο György Kocziszky βλέπει ότι δεν μπορούμε να είμαστε πολύ αισιόδοξοι, γιατί σήμερα χτίζονται γραμμές δύναμης που οδηγούν την κοινωνία σε ευκολότερη αντίσταση. Μόνο το 5-6% των χρημάτων στον κόσμο σχετίζεται με την εργασία, την απόδοση και το υπόλοιπο χρησιμοποιείται για να κερδίσετε χρήματα. Είναι επίσης σημαντικό να εκπαιδεύσουμε όλους με υπεύθυνη συμπεριφορά μέσω της εκπαίδευσης, να μην ερωτευτούμε αυτούς που προσφέρουν εύκολη πρόσβαση στα χρήματα. Ο György Kocziszky επεσήμανε επίσης ότι

προσέξτε τους εικονικούς πράσινους που αγνοούν την οικονομία, πίνουν κρασί και κηρύττουν νερό.

Η Baritz Sarolta Laura OP βλέπει ότι η ωφελιμιστική σκέψη μπορεί να αφαιρεθεί εάν οι χριστιανικές αξίες μεταδοθούν στο κοινωνικό σύνολο. Η οικογένεια έχει μεγάλο ρόλο σε αυτό. Σύμφωνα με τον Ιησουίτη μοναχό Gábor Nevelős, η στενή σχέση με τον Ιησού σημαίνει ότι ο χριστιανός άνθρωπος προσεγγίζει τα ζητήματα βιωσιμότητας και οικολογίας από μια βαθύτερη βάση.

Συγγραφέας: Bela Baranyai

Φωτογραφία: Zita Merenyi

Ουγγρικό ταχυδρομείο