Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος (1946–1949) ήταν μια στρατιωτική σύγκρουση, που θεωρείται ο πρώτος θερμός πόλεμος της περιόδου του «Ψυχρού Πολέμου».

Πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1946 και 1949 μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων της ελληνικής κυβέρνησης, με την υποστήριξη του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, και της στρατιωτικής πτέρυγας του Ελληνικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΕ), που ονομάζεται Στρατός Λαϊκής Δημοκρατίας Ελλάδας (ΔΣΕ). ).

Οι υποστηρικτές και τα μέλη του ΚΚΕ είχαν την υποστήριξη από τη Βουλγαρία, τη Γιουγκοσλαβία και την Αλβανία ως κομμουνιστικά κράτη. Η ριζοσπαστικοποίηση της πάλης μεταξύ δημοκρατών και κομμουνιστών ήταν η κύρια αιτία αυτού του εμφυλίου πολέμου.

Ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος: Πώς ξεκίνησε

Τα πρώτα σημάδια ενός πιθανού εμφυλίου πολέμου εμφανίστηκαν τα έτη 1942-1944, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής που ιδρύθηκε το 1941. Η δημοκρατική ελληνική κυβέρνηση βρισκόταν στην εξορία. Στη χώρα, οι Έλληνες κομμουνιστές, συγκεντρωμένοι στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), που ελέγχεται από το ΚΚΕ, είχαν το πάνω χέρι έναντι άλλων δημοκρατικών αντιστασιακών ομάδων στην ελληνική επικράτεια μέχρι την άνοιξη του 1944.

Καταγράφηκαν πολλές αξιόλογες επιτυχίες κατά του Γερμανού κατακτητή τον οποίο παρενοχλούσε. Οι δημοκρατικές δυνάμεις υποστηρίχθηκαν από βρετανικά στρατεύματα που ενεργούσαν ως καταδρομείς. Τα παρτιζάνικα στρατεύματα που βρίσκονται σε φτωχές περιοχές επωφελούνται από την υποστήριξη του τοπικού πληθυσμού, παρά τη θανατική ποινή που επιβλήθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές.

Τον Δεκέμβριο του 1944 η Ελλάδα απελευθερώθηκε. Το ΕΑΜ και τα βρετανικά στρατεύματα συγκρούονται στην Αθήνα, προκαλώντας πολλές απώλειες ιδιαίτερα στους κομμουνιστές. Ο ΕΛΑΣ, η ένοπλη πτέρυγα του ΕΑΜ, αφοπλίστηκε, αλλά το ΕΑΜ συνέχισε να είναι πολιτική δύναμη.

Ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος ξέσπασε στην κλασική του μορφή το 1946, όταν αρκετοί στρατιώτες του ΕΛΑΣ αποφάσισαν να δημιουργήσουν αντάρτικες ομάδες και να οργανωθούν εντός του Ελληνικού Δημοκρατικού Στρατού (ΔΣΕ – Δήμου Στρατιάς των Ελλήνων).

Ποιος στήριξε ποιον κατά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο

Οι Έλληνες παρτιζάνοι υποστηρίχθηκαν από τους κομμουνιστές, δυσαρεστημένοι που η ελληνική κυβέρνηση που σχηματίστηκε μετά τις εκλογές του 1946 ήταν δεξιά. Ήταν ο υποστηρικτής των δυτικών αξιών. Το ΚΚΕ, με βάση τον ΔΣΕ, σχημάτισε προσωρινή κυβέρνηση στη Μακεδονία (το βόρειο τμήμα της σημερινής Ελλάδας).

Τα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κράτη παρείχαν υλικοτεχνική και ανθρώπινη υποστήριξη στην προσωρινή κυβέρνηση, ενώ οι Βρετανοί υποστήριξαν την εκλεγμένη κυβέρνηση.

Πολλά από τα στρατεύματα του ΔΣΕ είχαν εκπαιδευτεί στο γιουγκοσλαβικό τμήμα της Μακεδονίας (σήμερα Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας), επειδή ο Στρατάρχης Ιωσήπ Μπροζ Τίτο, ο κομμουνιστής ηγέτης της Γιουγκοσλαβίας, ηγέτης των Γιουγκοσλάβων παρτιζάνων, ήθελε ένα κομμουνιστικό ελληνικό κράτος να έχει σύνορα με τον .

Ωστόσο, μεταξύ του Γιουγκοσλάβου ηγέτη και του Στάλιν, του πολιτικού ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης, προέκυψαν διαφωνίες σχετικά με τη γραμμή οικοδόμησης του πολιτικού μέλλοντος του κομμουνισμού, με το διάλειμμα να σημειώνεται το 1948. Η Γιουγκοσλαβία δεν είχε σοβιετικά στρατεύματα στο έδαφός της, οπότε η υπέρ- Οι Γιουγκοσλάβοι Σοβιετικοί κομμουνιστές δεν είχαν άμεση υποστήριξη.

Η σύγκρουση Τίτο-Στάλιν

Στο πλαίσιο της σύγκρουσης Τίτο-Στάλιν, ο Τίτο αποφασίζει να σταματήσει να βοηθά τους Έλληνες κομμουνιστές. Οι Έλληνες, ωστόσο, επωφελήθηκαν από τη σοβιετική, βουλγαρική και αλβανική υποστήριξη. Οι κυβερνητικές δυνάμεις υπέστησαν πολλές αποτυχίες από το 1946 έως το 1948, αλλά η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια αυξήθηκε σημαντικά. Με τον Στρατάρχη Τίτο να κλείνει τα σύνορα με την Ελλάδα, οι παρτιζάνοι δεν μπορούσαν πλέον να εκκενώσουν τους τραυματίες ή να φέρουν εθελοντές εκεί.

Ο ίδιος ο Στάλιν είχε σταματήσει να πολεμά αποφασιστικά εναντίον των Αμερικανών, στους οποίους αναγνώριζε τη ναυτική υπεροχή στη Μεσόγειο. Κάλεσε τους κομμουνιστές ηγέτες της Βουλγαρίας και της Γιουγκοσλαβίας — πόσοι από αυτούς τον άκουγαν ακόμη — να θεωρήσουν την Ελλάδα κλειστό πρόβλημα για την κομμουνιστική υπόθεση.

Μετά την υπογραφή της ανακωχής της Βάρκιζας, οι Έλληνες κομμουνιστές κατέθεσαν τα όπλα. Οι επιζώντες παρτιζάνοι μετανάστευσαν στη Ρουμανία, αλλά και στην ΕΣΣΔ, την Ουγγαρία, την Πολωνία και την Τσεχοσλοβακία όπου ενσωμάτωσαν τις κομμουνιστικές δομές εξουσίας των υιοθετημένων κρατών.

Η Ελλάδα, η μόνη βαλκανική χώρα που εξακολουθεί να είναι μέλος του δημοκρατικού μπλοκ, εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952. Η δημοκρατία κράτησε μέχρι το 1968, όταν εγκαθιδρύθηκε μια δεξιά στρατιωτική δικτατορία, η οποία καταργήθηκε το 1974 από μια φοιτητική εξέγερση.

Μόνο μετά το 1979 οι πρόσφυγες από τις τάξεις των κομμουνιστών παρτιζάνων μπόρεσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους, όπως υπενθύμισε η σοσιαλιστική κυβέρνηση Παπανδρέου. Το 1981 η Ελλάδα εντάχθηκε στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Πολλοί Έλληνες που είχαν υπάρξει υποστηρικτές του εμφυλίου, ωστόσο, παρέμειναν στα νέα κράτη.