Ένας λαίμαργος λαός της Ελλάδας, αν φέρει τη μοίρα, παίρνει τη σκηνή του και δοκιμάζει την τύχη του στη νέα του πατρίδα. Αυτό συμβαίνει από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα και οι Έλληνες του 18ου αιώνα δεν αποτελούσαν εξαίρεση. Μια ομάδα Ελλήνων ρίχτηκε στις Σέντες για να κάνει εμπόριο και να ευημερήσει εκεί. Το εμπόριο τους γνώρισε επιτυχία και οι έμποροι και οι απόγονοί τους έγιναν εξέχουσες προσωπικότητες στη ζωή της πόλης.

Οι Έλληνες ισοφαρίζουν

Α 17–18. Τον 16ο αιώνα ξεκίνησε η μεγάλη μετανάστευση από τα εδάφη της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας, από την Κωνσταντινούπολη στο Βουκουρέστι, από τη Βιέννη και την Τεργέστη στην Οδησσό ή τη Μασσαλία.

Σύμφωνα με τον εθνογράφο László Szám, οι Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους λόγω του συνεχούς πολέμου και της συνεχώς αυξανόμενης φορολογικής επιβάρυνσης. Η Ουγγαρία τους προσέλκυσε κυρίως οι ευνοϊκές ευκαιρίες πωλήσεων: μπόρεσαν να εισάγουν τουρκικά προϊόντα στη χώρα με δασμούς 3-5%, ώστε να συνεχίσουν το εμπόριο τους με μεγάλο κέρδος.

Αυτό θα είναι το νέο μας σπίτι

Μικρές οικογένειες που έφτασαν στις Σέντες κατάγονταν από την Κοζάνη της Μακεδονίας, το οποίο καταγράφηκε το 16-17. Ήταν μια σημαντική εμπορική πόλη τον 16ο αιώνα. Ακριβώς όταν εμφανίστηκαν οι ελληνικές οικογένειες στην πόλη, δεν επέζησαν, αλλά σύμφωνα με την παράδοση, εγκατέλειψαν την πατρίδα τους το 1726 και στη συνέχεια εγκαταστάθηκαν στις επαρχιακές πόλεις της Μεγάλης Πεδιάδας.

Ο ξάδερφος των Ελλήνων εμπόρων βοδιών και αλόγων, Mihály Tódor και Márton Tódor.

Η επιχείρηση είναι καλή

Οι Έλληνες εντάχθηκαν γρήγορα στην οικονομική ζωή της πόλης και πήραν σημαντικό μέρος στο τοπικό εμπόριο. Οι ελληνικές οικογένειες συχνά νοίκιαζαν καταστήματα που ανήκαν στην πόλη τη δεκαετία του 1830 και του 1940. Σύμφωνα με αρχεία από το Αρχείο Szentes, τα καταστήματα είχαν μεγάλη ποικιλία. Εκτός από διάφορα μπαχαρικά, πιπέρι, σαφράν και τζίντζερ, οι έμποροι πουλούσαν και εργαλεία και ρούχα.

Οι Έλληνες συμμετείχαν και σε πιστωτικές συναλλαγές, αλλά έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο εμπόριο βοοειδών και στο εμπόριο αλατιού. Οι Έλληνες επίσης συχνά νοίκιαζαν παμπ, αλλά υπήρχε μια εποχή που νοικιαζόταν το δικαίωμα στο ψάρεμα, γράφει ο László Szám.

Μια νέα εκκλησία είναι υπό κατασκευή

Μετά το II. Το διάταγμα χάρης του József που εκδόθηκε το 1781 τους επέτρεψε να ασκούν τη θρησκεία τους ελεύθερα. «Μετά την ανοικοδόμηση της εκκλησίας και την παροχή ό,τι χρειαζόταν, στράφηκαν στον Pál Avakumovics, τον Έλληνα επίσκοπο της περιοχής του Arad, ο οποίος ήρθε στο Szentes και καθαγίασε την εκκλησία στις 6 Δεκεμβρίου 1786. Οι ιδρυτές της εκκλησίας ίδρυσαν τότε τα θεμέλια για ο μισθός του πάστορα, του ιεροδιδάσκαλου και του κληρικού… Η σειρά των ποιμένων άνοιξε το 1786 από τον Mihály Nikolics», έγραψε ο Szentesi Lap το 1886, με την ευκαιρία της 100ης επετείου της εκκλησίας.

Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι λόγω διαφόρων εσωτερικών αναλαμπές, ο Υπουργός Θρησκευμάτων και Δημόσιας Παιδείας κήρυξε την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία του Szentes ως ουγγρικής φύσης με διάταγμα της 19ης Ιουλίου 1908, ιδρύοντας έτσι την πρώτη εκκλησία «Ουγγρική Ελληνορθόδοξη» στην Ουγγαρία.

Η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία του Αγίου Νικολάου ολοκληρώθηκε για πρώτη φορά στις αρχές του 1900 με ένα ημιξύλινο καμπαναριό και το 1927 με τον πέτρινο πύργο μήκους 22 μέτρων να είναι ακόμα ορατός σήμερα, σύμφωνα με σχέδια του János Piti, μάστορα και ξυλουργού. . Η εκκλησία, η οποία έχει υποβαθμιστεί με τα χρόνια, ανακαινίστηκε το 2014.

Χατζ και Χάρις

Από τις ελληνικές οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στις Σέντες ξεχωρίζουν δύο, η οικογένεια Χάρη και Χατζ.

Μέλη της οικογένειας Χάρη ασχολούνταν επίσης με τη γεωργία και το εμπόριο στις Σέντες, και αρκετοί απόγονοί τους δραστηριοποιήθηκαν στην ελληνική κοινότητα της πόλης: ο Γιάνος Χάρης έγινε γιατρός της πόλης και ο Σάντορ Χάρις υπηρέτησε ως βασιλικός γενικός πρόξενος στην Ελλάδα. Μετά τον θάνατό του, τη θέση κατέλαβε ο αδερφός του, Paul Haris. Ο Pál Haris δημιούργησε εμπορικούς δεσμούς μεταξύ της Ελλάδας και της Ουγγαρίας, ένας από τους κύριους θεσμούς των οποίων ήταν το Hariseion Foundation.

Η άλλη πολύ σημαντική ελληνική οικογένεια ήταν το Χατζ. Το πρώτο σημαντικό μέλος τους, ο György Hadzsy, άνοιξε ένα δικηγορικό γραφείο στην πόλη. Βοήθησε στην προετοιμασία και τη σύναψη του συμβολαίου κληρονομιάς, καθιστώντας τον έναν από τους στενότερους συνεργάτες του αρχισυμβολαιογράφου Sámuel Boros (αργότερα αρχιδικαστής και στη συνέχεια δήμαρχος). Από το 1835 κατείχε επίσης πολλές δημοτικές θέσεις: πρώην υπάλληλος, δημοτικός σύμβουλος, αρχιγραμματέας και αρχειοφύλακας. Ο György Hadzsy συμμετείχε επίσης ενεργά στα γεγονότα της επανάστασης και του πολέμου της ανεξαρτησίας το 1848-1849: συμμετείχε στην οργάνωση της εθνικής φρουράς, στη συνέχεια ήταν και αρχηγός της πόλης.

Κοιμήθηκε παρελθόν

Το προηγούμενο όνομα της σημερινής πλατείας Kossuth στο Szentes ήταν πλατεία Piac: στην ανατολική πλευρά αυτής της κεντρικής πλατείας βρισκόταν το οικοδομικό τετράγωνο του Haris Bazaar. Αφού η οικογένεια εμπόρων κατεδάφισε το παλιό της σπίτι, κάτι που παραμόρφωσε τον χώρο, αποφάσισε το 1892 να χτίσει ένα νέο πολυκατάστημα.

Το κτίριο, γνωστό και ως Harris Bazaar, ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο του 1892, παρέχοντας επαρκή καταλύματα σε πολλά καταστήματα. Για πολλά χρόνια, το μονώροφο γωνιακό σπίτι αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της εικόνας του Szentes. Η κατάσταση του άλλοτε διακοσμητικού κτιρίου επιδεινώθηκε τη δεκαετία του 1920 και, λόγω του ισογείου του, δεν χωρούσε πλέον στα διώροφα σπίτια που χτίστηκαν στο μεταξύ, γράφει ο ιστορικός ντόπιος Lajos Labadi. Επομένως, το κτίριο θα είχε επεκταθεί με επέκταση, αλλά λόγω της οικονομικής κρίσης που ήρθε και μετά του πολέμου, η επέκταση καθυστέρησε.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι ηγέτες της πόλης αποφάσισαν να κατεδαφίσουν το Σπίτι του Χάρη αντί να το ανακαινίσουν, αφήνοντας μόνο την Ορθόδοξη εκκλησία της πόλης εκτός της κτισμένης κληρονομιάς των Ελλήνων.

Στη θέση του Haris House, ένα λειτουργικό αρχοντικό 96 διαμερισμάτων, έξι ορόφων, με μια σειρά από καταστήματα, ολοκληρώθηκε το 1973. Το κτήριο που ονομάστηκε «Λευκό Σπίτι» από τους ντόπιους, ενσωματώθηκε στον ορίζοντα της πόλης ως ξένο σώμα, εξακολουθεί να είναι αντικείμενο πολλών διαφωνιών.