Συγκλονίζουν τα πλάνα που τραβήχτηκαν σε επαγγελματικό σχολείο στη Σταυρούπολη, προάστιο της Θεσσαλονίκης. Στην αρχή έβλεπες νεαρούς μεταμφιεσμένους και μαυροφορεμένους, με σιδερένιες πατερίτσες, μαχαίρια και πέτρες στα χέρια, να επιτίθενται σε άλλους νεαρούς. Είχαν απλώσει φυλλάδια μπροστά από το σχολείο κατά της εκπαιδευτικής πολιτικής της συντηρητικής κυβέρνησης. Αργότερα, οι μασκοφόροι συγκεντρώθηκαν στο προαύλιο του σχολείου, δίνοντας τον ναζιστικό χαιρετισμό.

Η επίθεση στο σχολείο στη Σταυρούπολη σημειώθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου. Ήταν η πρώτη τέτοια ενέργεια από επίδοξους διαδόχους της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής στην Ελλάδα, που απαγορεύτηκε πριν από ένα χρόνο. Έκτοτε, τέτοια περιστατικά έχουν επαναληφθεί στην Ελλάδα. Επίθεση με ρόπαλα του μπέιζμπολ και αλυσίδες δέχθηκαν μέλη της οργάνωσης νεολαίας του ΚΚΕ στην Ηλιούπολη, δυτικό προάστιο της Θεσσαλονίκης, το μεσημέρι. Τέσσερα μέλη της UTC τραυματίστηκαν.

Στον Εύοσμο, ένα άλλο προάστιο της Θεσσαλονίκης, πραγματοποιήθηκε παρέλαση νεοναζί την 1η Οκτωβρίου που εκφυλίστηκε σε οδομαχία. Στα προάστια της Αθήνας, το Νέο Ηράκλειο δέχτηκε επίσης επίθεση από νεοναζί αγωνιστές του «Κινήματος κατά του ρατσισμού και του φασιστικού κινδύνου» (Κερφά), που βοηθά τους πρόσφυγες.

Πρόσληψη στο σχολείο

Το περιστατικό της Σταυρούπολης δεν είναι ξαφνική αναλαμπή, δήλωσε στη DW ο Κωνσταντίνος Τσισελίκης, κοσμήτορας του Πανεπιστημίου Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη. Ο καθηγητής διεθνούς δικαίου, μετανάστευσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων θεωρεί τον ναζιστικό χαιρετισμό που παρουσιάζεται στο προαύλιο του σχολείου ως πλήγμα στον δημοκρατικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης. “Δυστυχώς, υπάρχουν ακροδεξιές ομάδες σε πολλά σχολεία. Είναι διάσπαρτες σε όλη τη χώρα, ειδικά σε οικονομικά μειονεκτούσες περιοχές, όπου οι νεοναζί μπορούν εύκολα να στρατολογήσουν εφήβους. Ακόμη χειρότερα, ορισμένοι δάσκαλοι ανέχονται αυτές τις προσλήψεις και μάλιστα ενθαρρύνουν. Ένα φαινόμενο που απαιτεί τη μέγιστη προσοχή».

Κωνσταντίνος Τσισελίκης, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας στη Θεσσαλονίκη

Πριν από δέκα χρόνια, η μητροπολιτική περιοχή της Αθήνας ήταν το προπύργιο του δεξιού εξτρεμισμού στην Ελλάδα. Στρατεύματα μαχητών της Χρυσής Αυγής κυνηγούσαν καθημερινά μετανάστες στο κέντρο της Αθήνας και σε εργατικές γειτονιές στο λιμάνι του Πειραιά. Από το 2018, το ακροδεξιό προπύργιο μετακόμισε στη Θεσσαλονίκη – και μετά από εθνικιστικές διαμαρτυρίες για τη μακροχρόνια πολιτική διαμάχη με τη γειτονική πΓΔΜ για τη συμφωνία των Πρεσπών και την αναγνώριση του επίσημου ονόματός της, Βόρεια Μακεδονία.

φόβος της ανασφάλειας

Ο Τσισελίκης σημειώνει με μεγάλη ανησυχία την ανησυχία της ακροδεξιάς στα σχολεία. “Οι μαθητές μπορούν να είναι ευέλικτοι και ανοιχτοί σε διάφορες πολιτικές ιδεολογίες λόγω της ηλικίας τους. Αλλά πρέπει να ψάξουμε βαθύτερα για να εξηγήσουμε γιατί ο ναζισμός έγινε ισότιμη επιλογή για ορισμένους νέους μεταξύ άλλων ιδεολογιών”, είπε. Η εξοικείωση με την ακροδεξιά ιδεολογία, την οποία μπορέσαμε να παρατηρήσουμε στην Ελλάδα, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα από τον κοινό πολιτικό λόγο, αλλά και στα ΜΜΕ, είναι σίγουρα μια από τις αιτίες. «Η ακροδεξιά φοβάται τις κάθε είδους ανασφάλειες και αυτή η ανασφάλεια είναι, κατά την άποψή μου, η πηγή της δύναμής της», είπε ο Τσισελίκης. Σύμφωνα με τον ίδιο, υπάρχει μια αυξανόμενη ανοχή απέναντι στον νεοναζισμό στην Ευρώπη και αυτό το φαινόμενο πρέπει να σταματήσει.

Μετά τη Χρυσή Αυγή

Μετά την απαγόρευση του κόμματος της Χρυσής Αυγής πέρυσι και την καταδίκη των αρχηγών του σε μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης, η ακροδεξιά αντιμετωπίζει και πάλι ευλάβεια από την ελληνική κοινωνία. Επιπλέον, ο Τσισελίκης πιστεύει ότι η αποστολή εγκληματικών ομάδων γύρω από τον πρώην πρόεδρο του κόμματος Νικόλαο Μιχαλολιάκο στη φυλακή άνοιξε το δρόμο για την εμφάνιση ακόμη περισσότερων εξτρεμιστικών ομάδων, μεταξύ των οποίων το «Άγιο Σώμα» ή «Προπατρία». «Η ακροδεξιά δέχθηκε ένα πλήγμα και ίσως ένα πλήγμα για την καταδίκη των ηγετών της Χρυσής Αυγής, αλλά αυτό το πλήγμα ήταν συνδεδεμένο με την προηγούμενη νομιμοποίησή τους στον δημόσιο χώρο», είπε.

Δεξιά εξτρεμιστικά στη Θεσσαλονίκη. η μητρόπολη έχει γίνει το νέο προπύργιο των Ελλήνων νεοναζί

Τώρα που οι νεοναζί δεν εκπροσωπούνται πλέον στο κοινοβούλιο, μικρότεροι σχηματισμοί που αμφισβητούν τον δημοκρατικό πλουραλισμό συνεχίζουν να ριζοσπαστικοποιούνται. «Η Χρυσή Αυγή θα αγωνιστεί να επιβιώσει από αυτούς τους μετασχηματισμούς, ενώ πολλά άλλα κόμματα θα διεκδικήσουν ισχυρή θέση στον δημόσιο χώρο, στοχεύοντας ακόμη και στη συγκρότηση ενός νέου πολιτικού κόμματος», είπε ο Τσισελίκης.

Δύσκολος χωρισμός

Αυτή τη στιγμή το κυβερνητικό κόμμα Νέα Δημοκρατία προσπαθεί να κάνει μια δύσκολη διάσπαση. Από τη μία δεν θέλει να τρομάξει τους κεντροδεξιούς υποστηρικτές, ούτε καν τους λίγους κεντροαριστερούς οπαδούς της κυβέρνησης με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Από την άλλη, είναι ανοιχτό και στην ακροδεξιά. Σε πρόσφατο κυβερνητικό ανασχηματισμό στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο Μητσοτάκης διόρισε υπουργό Υγείας τον πρώην ακροδεξιό Θάνο Πλεύρη. Μετά τον Μάκη Βορίδη (Εσωτερικών) και τον Άδωνι Γεωργιάδη (Ανάπτυξη), είναι πλέον ο τρίτος υπουργός αυτής της κυβέρνησης με ακροδεξιό παρελθόν. Και οι τρεις ξεκίνησαν την πολιτική τους σταδιοδρομία στο ακροδεξιό εθνικιστικό κόμμα ΛΑΟΣ και οι τρεις μαζί με τον υπουργό Μετανάστευσης Νότη Μηταράκη είναι επίσης ακροδεξιοί υποστηρικτές της ακροδεξιάς γέφυρας.

Η νέα διάσταση των αντιεμβολιασμών

Από το ξέσπασμα της πανδημίας του κορωνοϊού, έχουμε δει ότι τα αντιεμβόλια και οι ακροδεξιοί ακτιβιστές ήταν ένα είδος αγγείου επικοινωνίας. Ο Κωνσταντίνος Τσισελίκης παρατηρεί ότι ακροδεξιοί προτείνουν, ανάλογα με την κατάσταση και κατά βούληση, ψευδοαντίθεση σε ορισμένες κρατικές πολιτικές. Στην περίπτωση του εμβολίου χρησιμοποιούν την άγνοια και τους φόβους μεγάλου μέρους του πληθυσμού, πρόσθεσε ο καθηγητής.

Αντιεμβολιαστική επίδειξη στην Αθήνα, 29.08.2021

«Εάν ο εμβολιασμός είναι απαραίτητος ή εάν οι συνέπειες για την κοινωνική ή οικονομική ζωή των μη εμβολιασμένων είναι δυσμενείς, η απάντηση στους εμβολιασμούς είναι το μέγεθος ενός ισχυρού κινήματος πολιτικής αντίστασης», είπε ο Τσισελίκης. Οι ηγέτες ακροδεξιών ομάδων μπορεί να είναι σε θέση να τοποθετήσουν τη σημαία μάχης τους στην πρώτη γραμμή αυτού του κινήματος ή να παρουσιάσουν το κίνημα ως μέρος μιας γενικής ακροδεξιάς ιδεολογίας. «Οι άνθρωποι που περπατούν στους χώρους τους βρίσκουν προστασία, ταυτότητα και ανακαλύπτουν τη δύναμη του λόγου», προειδοποιεί ο Τσισελίκης. «Είναι ένα επικίνδυνο παράδειγμα, γιατί μπορεί εύκολα να γίνει ένα κεντρικό πολιτικό έργο που αμφισβητεί τα θεμελιώδη δημοκρατικά κέρδη μέχρι τώρα».