Η τεχνολογία δημιουργεί ένα νέο είδος σύγχρονης λειτουργίας. Εμείς στον δυτικό κόσμο ζούμε στην αιχμαλωσία της λεκτικότητας. Γιατί δεν βασιζόμαστε περισσότερο σε άλλα κανάλια επικοινωνίας; Γιατί δεν πιστεύουμε στη δύναμη των εικόνων; Μιλήσαμε με τη Hannah Gelesz για την πρεμιέρα της όπερας του Bartók Bluebeard’s Prince’s Castle στο Σάλτσμπουργκ, όπου ο νεαρός σκηνοθέτης θεάτρου και εικαστικός (κοστουμιστής και σκηνογράφος) εργάζεται με τους τραγουδιστές, τον σκηνοθέτη και τον μαέστρο για την προφορά της ουγγρικής γλώσσας. Ξεκινήσαμε με το Bartók και την ουγγρική γλώσσα, μετά πήγαμε στη μοναξιά και στη διάλυση του κόσμου.

– Οι ξένοι τραγουδιστές δυσκολεύονται πραγματικά να τραγουδήσουν την όπερα του Bartók στα ουγγρικά;

– Η ουγγρική γλώσσα έχει πολλά σύμφωνα – gy, ny, ty – και φωνήεντα – ö-ő, ü-ű, e-é, a-á – που οι άλλες γλώσσες δεν έχουν και η διαφοροποίηση μεταξύ τους n δεν είναι Ανετα. Μέχρι στιγμής έχω ετοιμάσει Ιταλούς, Αμερικανούς, Λιθουανούς και Φινλανδούς τραγουδιστές Το Κάστρο του Πρίγκιπα Bluebeard ρόλοι όπερας, και φυσικά η δεδομένη μητρική γλώσσα καθορίζει τι είναι πιο εύκολο ή πιο δύσκολο κατά την προφορά της ουγγρικής γλώσσας. Πάντα διαφορετικά. Ήταν μια μακρά διαδικασία, αν και οι δύο τραγουδίστριες (Ausrine Stundyte και Mika Kares) είχαν ήδη ερμηνεύσει τους ρόλους της Judith και του Bluebeard. Οι τραγουδιστές συχνά μαθαίνουν την προφορά του ρόλου ακούγοντας ηχογραφήσεις, όχι με τη βοήθεια ενός καθηγητή γλώσσας. Αυτή η εκμάθηση μετά την ακρόαση είναι συχνά επικίνδυνη, επειδή η δομή της γλώσσας δεν είναι χτισμένη και τα πράγματα είναι συχνά κακώς καταγεγραμμένα, η διόρθωση και το «ξεσκαρτάρισμα» των οποίων είναι πολύ πιο δύσκολο έργο από το να διδάξετε κάτι καλά από την πρώτη κοπή.

Αν και δεν πιστεύω στην αποκλειστική δύναμη των στίχων, είναι πολύ σημαντικό ο τραγουδιστής να ξέρει ακριβώς τι λέει.

Οι μεταφράσεις του λιμπρέτου της όπερας στις περισσότερες γλώσσες δεν αντικατοπτρίζουν τη μινιμαλιστική φύση του Béla Balázs, που κατά τα άλλα ταιριάζει απόλυτα με τη μουσική και τους στίχους του Bartók. Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα μέρη της παραγωγικής διαδικασίας ήταν η ερμηνεία του κειμένου στην αίθουσα προβών του θεάτρου με τους τραγουδιστές και τον σκηνοθέτη Romeo Castellucci, καθώς και οι μουσικές και γλωσσικές πρόβες με τους τραγουδιστές, τον μαέστρο, Teodor Currentzis, και ο δάσκαλός μας, Πέτρος Μπακαλάκος, με τη συνοδεία πιάνου. Η προφορά είναι μόνο ένα πράγμα, μαζί της η έμφαση, ο ρυθμός των λέξεων και των φράσεων, ο συντονισμός του ρυθμού κειμένου και μουσικής, καθώς και η απόκτηση του πιο ελεύθερα ερμηνεύσιμου παρλάντο-ρουμπάτο ρυθμικού ύφους που καθορίζει την όπερα. , βγαλμένο από παλιά ουγγρικά λαϊκά τραγούδια. Χωρίς να ξεχνάμε το ζήτημα του τονισμού και της δραματικής ερμηνείας. Μαζί ακούσαμε πολλά ουγγρικά λαϊκά τραγούδια. Ήταν συγκινητικό να μιλάω για τη δική μου μητρική γλώσσα και τον πολιτισμό μου σε ένα τέτοιο διεθνές περιβάλλον, στο Σάλτσμπουργκ, για ένα μήνα.

– Από την πλευρά των εικαστικών, ποια είναι η στάση σου απέναντι στο λιμπρέτο της όπερας και γενικότερα στον ρόλο των κειμένων στο θέατρο; Είτε πρόκειται για μουσικό θέατρο είτε για πρόζα…

– Η κειμενοκεντρικότητα είναι χαρακτηριστικό όλου του ευρωπαϊκού πολιτισμού, καθορίζει τον τρόπο που ερμηνεύουμε και βλέπουμε τον κόσμο. Προέρχομαι από τον χώρο των καλών τεχνών, άρα έχω διαφορετική προσέγγιση. Νομίζω ότι η γλώσσα είναι σημαντική, αλλά και μας παγιδεύει. Αν το καλοσκεφτείτε, το εξήντα τοις εκατό της επικοινωνίας μας αποτελείται από οπτικότητα, εκφράσεις προσώπου, συστήματα χειρονομίας και αντίληψη.

Οι δυτικοί σκέφτονται με όρους δομών και όχι ολοτήτων. Δεν μπορούμε να ορίσουμε τα πράγματα από μόνα τους – α “Είμαι αυτός που είμαι” και αυτό “Είμαι αυτός που είμαι” οι διακηρύξεις μας κάνουν να αμφιβάλλουμε, γιατί ο ορθολογισμός υπερισχύει της καρδιάς. Επομένως, οι σκέψεις μας δημιουργούν τις εικόνες μας, και όχι οι εικόνες μας τις σκέψεις μας. Αναγνωρίζουμε τον κόσμο μας, τα συστήματα που δημιουργούμε στον κόσμο μας και τους ανθρώπους που κατοικούν και λειτουργούν τα συστήματά μας. Αυτές οι έννοιες αλλάζουν και αναπτύσσονται συνεχώς, εφευρίσκουμε νέες και νέες ιδέες για τον αυτοπροσδιορισμό μας, τις διορθώνουμε και τις προσαρμόζουμε κατά καιρούς. Είναι μια βασικά ορθολογική διαδικασία και σκέψη, το πιο σημαντικό εργαλείο της οποίας είναι η γλώσσα. Έτσι γίνεται και το δυτικό μας θέατρο με επίκεντρο τη γλώσσα και το κείμενο. Έτσι βουλιάζει πάντα σε μια τέτοια μέθοδο, μια τέτοια ιδεολογία, ένα τέτοιο σύστημα, έναν τέτοιο κόσμο. Η γλώσσα αναπτύσσεται επίσης, αλλά μπορούμε να εκφράσουμε μόνο ένα κλάσμα των σκέψεών μας με τη γλώσσα μας.

Σύμφωνα με τον Νίτσε, η γλώσσα μας είναι απλώς ένα αυθαίρετο σύστημα σημείων, που όχι μόνο δεν είναι ικανό να αναπαραστήσει την πραγματικότητα των πραγμάτων από μόνα τους, αλλά και ανίκανο να αναπαράγει πιστά τον κόσμο που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος. Ούτε κατανόηση ούτε αντίληψη. Η διέγερση των νεύρων και η επακόλουθη δημιουργία μεταφορών είναι βασικό ανθρώπινο ένστικτο. Καλλιτεχνικό ένστικτο. Σε αυτή την περίπτωση, διασταυρώνουμε σφαίρες. το ερέθισμα οπτικοποιείται και η οπτική εικόνα γίνεται ακουστική. Άρα ο ήχος – η γλώσσα – είναι μόνο το ν’ στάδιο της σκέψης και της επικοινωνίας μας.

Για μένα το θέατρο στην πεζογραφία δεν έχει όραμα, δεν με επηρεάζει και βαριέμαι τρομερά.

Αυτό ακριβώς με ενδιαφέρει στην όπερα και στις θεατρικές παραστάσεις που κυριαρχούν τα εικαστικά και επηρεάζουν τα ένστικτα και τις πρωταρχικές μας αισθήσεις. Η προσέγγιση της συνολικής τέχνης. Οραμα. Η ιστορία, η δύναμη και η ισχύς των εικόνων, συχνά χωρίς να αναλύεται ως ένα είδος «διανοητικού αυνανισμού» τι σημαίνει ένα αντικείμενο σε μια δεδομένη κατάσταση, σε ένα δεδομένο πλαίσιο, για παράδειγμα ένα πορτοκάλι στο χέρι του τραγουδιστή. Φυσικά, όλα στον καθορισμένο θεατρικό χώρο έχουν νόημα, και όταν κοιτάμε ένα έργο, σπάμε αυτά τα κοχύλια σαλιγκαριών που φέρουν στρώματα νοήματος και προσπαθούμε να τα ερμηνεύσουμε. Όμως ο διανοητικός εξορθολογισμός που βυθίζεται στη σπείρα της αποκωδικοποίησης είναι μια παγίδα τουλάχιστον τόσο μεγάλη όσο η φυλακή του κειμένου.

“Τώρα τι εννοείς, χύστε σε ένα όραμα;” Τι σε νοιάζει;

«Το θέατρο είναι τόπος μοναξιάς». Το υλικό του θεάτρου είναι το ανθρώπινο σώμα και η ψυχή, η ύπαρξη και η δράση, ο ψυχισμός και η τεχνολογία, από την οποία γεννιούνται τα γεγονότα. Η ακινησία, η σιωπή, το τίποτα είναι γεγονότα: παρουσία. Είναι μια κατάσταση καθρέφτη για εσάς, τη ζωή σας, τον κόσμο σας. Με ενδιαφέρουν τα βασικά: από πού ερχόμαστε, τι κάνουμε στον κόσμο και πού μπορείς να χωρέσεις σε αυτές τις σχέσεις. Με ενδιαφέρει πολύ η τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη. Νομίζω ότι δεν καταλαβαίνουμε πραγματικά τι συμβαίνει γύρω μας, την ανάπτυξη – και την παλινδρόμηση – της τεχνολογίας και του περιβάλλοντος περιβάλλοντος.

Ο κόσμος καταρρέει, ένα είδος σύγχρονης Ρώμης καταρρέει.

Η πόλωση του κόσμου και της κοινωνίας, η καταναλωτική κοινωνία που καταβροχθίζει αργά, οι επιδημίες, ο πόλεμος, η ακύρωση της κουλτούρας, η πολιτική ορθότητα στα άκρα, panem et circenses. Παραφροσύνη. Προσπαθούμε να κολυμπήσουμε σε έναν καταιγισμό ψηφιοποιημένων πληροφοριών, καθώς αναδύεται μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων, από γεωπολιτική, κοινωνιολογική και ψυχολογική άποψη. Αυτό όχι μόνο υποδεικνύει μια διαφορετική σχέση με τον κόσμο μας, αλλά δημιουργεί επίσης έναν νέο τύπο λειτουργίας: οι ιεροτελεστίες, οι παρακλήσεις, οι στύλοι, τα σημεία αναφοράς που πίστευαν πριν δεν υπάρχουν πλέον και γεννιούνται νέα.

Ο σύγχρονος άνθρωπος χάνεται ανάμεσα στις δικές του ψευδείς και εικονικές εμπειρίες και αξίες, στις προσωπικές και εθιστικές του χάρες. Περπατάμε στα ψηφιακά μας gadget με θρησκευτική ζέση όπως ο Άγιος Ιώβ ή ένα κλαδί από τη φάτνη του Ιησού, με όλη την αρχική του ιδιορρυθμία. Δημιουργούνται νέες πεποιθήσεις. Η επιστήμη αντικαθίσταται από την πίστη, παρόλο που το «ξέρω» ήταν πάντα πιο στέρεο από το «πιστεύω» – παρά ή ακριβώς επειδή η γνώση είναι μια λογική, διαρκώς διευρυνόμενη ρευστή ανάπτυξη, που συνεχώς αμφισβητεί τον εαυτό της, αλλά η πίστη είναι στάσιμη και αφηρημένο φαινόμενο.

Με ενδιαφέρει αυτού του είδους η ανατομή και οι κίνδυνοι που την συνοδεύουν. Υπάρχουν πολλά θέματα.

– Σας ενδιαφέρει περισσότερο να σκηνοθετήσετε στην όπερα;

– Όπως είπα: με ενδιαφέρει η όραση. Αυτό μετράει. Όταν ονειρεύομαι και δημιουργώ ένα όραμα, δυσκολεύομαι να ξεχωρίσω τον χώρο από τις κινήσεις, τα χρώματα, τους ήχους και τα υλικά που τον γεμίζουν. Είναι μια μονάδα. Η ταξινόμηση σε κατηγορίες είναι η ουσία του συστήματός μας, μας αρέσει να γνωρίζουμε ποιος είστε τώρα, πώς προσδιορίζετε τον εαυτό σας και ποιο είναι το επάγγελμά σας. Δημιουργεί σύγχυση όταν κάποιος δεν μπορεί και δεν θέλει να δώσει μια ξεκάθαρη απάντηση. “Είμαι αυτός που είμαι.”

Εργάζομαι επίσης ως σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ενδυματολόγος και γλωσσολόγος. Είμαι και βοηθός και ασχολούμαι και με τις δικές μου δημιουργίες. Άλλοτε γράφω φυλλάδια, άλλοτε μεταφράζω, άλλοτε σχεδιάζω αφίσες. Δουλεύω θεατρικές παραστάσεις, αλλά μερικές φορές δημιουργώ και εγκαταστάσεις. Μου αρέσει να βγάζω φωτογραφίες, να φτιάχνω μοντέλα, να κάνω γραφικά και καλλιτεχνικά κολάζ. Συνδυάστε είδη και επαγγέλματα. Όλα αυτά είναι εφαρμοσμένες τέχνες, σοβαρά επαγγέλματα και η ζωή δεν είναι αρκετά μεγάλη. Αλλά κανείς δεν ξέρει πόσο καιρό είναι, έτσι; Μέχρι τότε θέλω να απορροφήσω, να μάθω και να δημιουργήσω όσο το δυνατόν περισσότερα. Και δεν με νοιάζει ποια είναι η γνώμη κανενός.

Τον τελευταίο χρόνο εργάστηκα, μεταξύ άλλων, στην μπαρόκ ερμηνεία του The Coronation of Poppaea από την Ορχήστρα του Φεστιβάλ Βουδαπέστης ως βοηθός σκηνοθέτη των Iván Fischer και Marco Gandini, ως βοηθός της Ιταλίδας σχεδιάστριας μόδας και κοστουμιών Mariana Fracasso στη Σκάλα. στο Μιλάνο, και τώρα ως Ούγγρος δάσκαλος στο Σάλτσμπουργκ δίπλα στον Romeo Castellucci και τον Teodor Currentzis.

Υπάρχουν εκείνοι που γνωρίζουν από την ηλικία των έξι ετών ότι θέλουν να γίνουν χορευτές κλασικού μπαλέτου. Ήξερα ότι ήθελα να γίνω καλλιτέχνης. Έτσι νιώθω καλά και ελεύθερος.

– Τι είναι το Bluebeard of Salzburg σε σκηνοθεσία Romeo Castellucci;

– Για την ύπαρξη, τη μοναξιά, το άδειασμα της ανθρώπινης ψυχής, την απουσία γεγονότων, την αμαρτία και τη λύτρωση. Η αφετηρία είναι το υψηλόφωνο τραγούδι του προλόγου (εδώ στα αγγλικά), του οποίου η βασική φράση και μάλιστα η μόνη πραγματική πόρτα στο όραμα του Καστελούτσι είναι «The whipped curtain of our eyes above: / Where is the stage: out or inside? Πηγαίνουμε από το απόλυτο σκοτάδι στο φως που τρεμοπαίζει και επιστρέφουμε στο σκοτάδι. Η σκηνή καλύπτεται από μαύρο νερό και η Judit και ο Bluebeard κινούνται ανάμεσα σε επικίνδυνες και αιχμηρές μεταλλικές εγκαταστάσεις, συναντιούνται και χωρίζονται, οι οποίες σκάνε σε ορισμένες δραματικές στιγμές – όχι όταν αποκαλύπτεται μια πόρτα, αλλά στις στιγμές της πιο έντονης συναισθηματικής διαδρομής της Judit. και το τρεμόπαιγμα και το φως της φωτιάς βοηθούν στην εξερεύνηση του βαθύ διαστήματος. Η μητέρα Judit, η μητέρα ενός νεκρού παιδιού, όλη η παράσταση διαδραματίζεται μέσα από την άποψή της, δεν βρισκόμαστε σε ένα πεδίο φυσικής δύναμης αλλά στο πεδίο της νοητικής δύναμης της. Νερό και φωτιά, που σβήνουν, που και τα δύο συμβολίζουν τη ζωή.

Η έννοια του Bluebeard συνδέεται στενά με το De Temporum fine Comoedia, μια χορωδιακή όπερα-ορατόριο του Carl Orff ερμηνευμένη στα αρχαία ελληνικά, λατινικά και γερμανικά, η οποία πραγματεύεται την Τελευταία Κρίση και η οποία θα ανέβει στο δεύτερο μισό της παράστασης. Η στενή και οικεία σχέση μεταξύ Judit και Bluebeard τοποθετείται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανθρωπότητας, στο πλαίσιο του χριστιανοκαθολικού κόσμου, στο βασίλειο των νεκρών ψυχών που περιμένουν την Τελευταία Κρίση, όπου η ένοχη ψυχή απαλλάσσεται.

Η μουσική του Orff είναι επιθετική, συντριπτική, βομβιστική, συχνά επαναλαμβανόμενη, η οποία, μετά την απόλυτη επιτήδευση και το μάδημα των χορδών ψυχής του Bartók, αφαιρεί την ψυχή από την ανθρώπινη ψυχή, οδηγώντας τον θεατή σε υποφερτά και εκκωφαντικά και φρικτά, σπαραχτικά ύψη. έγκατα. Η παράσταση αγγίζει όλες τις αισθήσεις και τα συναισθήματα, τρεκλίζεις έξω από τη σκηνή, ζαλισμένος και ανίκανος να βρεις τις λέξεις για πολλή ώρα. Να τελειώσω.