Το ΑΕΠ μας λέει πολλά για το βιοτικό μας επίπεδο, γιατί μπορούμε να περιμένουμε υψηλότερους μισθούς μόνο εάν βελτιωθούν και οι επιδόσεις της οικονομίας. Την τελευταία δεκαετία, οι μισθοί αυξήθηκαν ταχύτερα από το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.

Η εθνική οικονομία συμπεριφέρεται σημαντικά καλύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο εδώ και χρόνια. Το 2021, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) ξεπέρασε την αξία του προηγούμενου έτους κατά 5,9% και πέρυσι αυξήθηκε κατά περίπου 5,8%. Παρόλα αυτά, το βιοτικό επίπεδο εκατομμυρίων Ρουμάνων έχει επιδεινωθεί τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, λόγω του πληθωρισμού σε κλίμακα που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες.

Σε τέτοιες συνθήκες, κάποιος τείνει να αναγνωρίζει τα στατιστικά στοιχεία που αντικατοπτρίζουν τις καλές επιδόσεις της οικονομίας με ανασήκωμα των ώμων, σημειώνοντας ότι η αύξηση του ΑΕΠ δεν γίνεται καθόλου αισθητή στο πορτοφόλι του. Παρόλα αυτά, είναι γεγονός ότι υπάρχει στενή σύνδεση μεταξύ του ΑΕΠ και του βιοτικού επιπέδου και γενικά μπορεί να ειπωθεί ότι η αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος είναι καλή και για τους πολίτες.

“Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν είναι η αξία των αγαθών και των υπηρεσιών που παράγονται για τελική κατανάλωση σε μια χώρα κατά τη διάρκεια μιας δεδομένης περιόδου. Όταν συγκρίνουμε την απόδοση των χωρών, δίνεται σε ευρώ ή δολάρια”, λέει ο Lóránd Králik, Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών στο Partium Christian. Το πανεπιστημιακό ΑΕΠ περιλαμβάνει ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Ρουμανία – OMV-Petrom, Automobile Dacia, Ford Romania κ.λπ. – επίσης την αξία των προϊόντων και των υπηρεσιών που παράγονται από, αφαιρώντας το ποσό που αφαιρείται από τη χώρα με τη μορφή μερισμάτων. η αξία που παράγεται στο εξωτερικό από εταιρείες με ρουμανικό κεφάλαιο δεν αποτελεί μέρος του ΑΕΠ της Ρουμανίας.

Η αξία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος μιας δεδομένης χώρας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον αριθμό του πληθυσμού της, επομένως είναι πολύ πιο ρεαλιστικό να συγκρίνουμε τις οικονομίες μέσω του κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Μια ακόμη πιο λεπτή και ρεαλιστική σύγκριση καθίσταται δυνατή από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που υπολογίζεται με βάση την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPS), το οποίο λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι οι τιμές ποικίλλουν από χώρα σε χώρα, για το ίδιο χρηματικό ποσό δεν μπορεί κανείς να αγοράσει το ίδιο ποσό στη Ρουμανία όπως και στο Λουξεμβούργο.

Οι μισθοί έχουν υπερβεί το ΑΕΠ

Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Ινστιτούτου Στατιστικής (INS), το 2012 το ΑΕΠ της Ρουμανίας ήταν 597 δισεκατομμύρια λέι, το οποίο αυξήθηκε σε 859 δισεκατομμύρια το 2017 και πέρυσι ήταν περίπου 1 372 δισεκατομμύρια. Κατά την πρώτη πενταετία, αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση 44,1% και, σε επίπεδο δεκαετίας, 130%.

Σύμφωνα με στοιχεία της INS, ο εθνικός μέσος καθαρός μισθός ήταν 1.575 λέι τον Νοέμβριο του 2012, 2.464 λέι πέντε χρόνια αργότερα και 4.141 λέι τον Νοέμβριο του περασμένου έτους. Μεταξύ 2012 και 2017, αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση 56,4% και 163% σε μια δεκαετία.

Τα στοιχεία αυτά αποδεικνύουν ξεκάθαρα ότι υπάρχει στενή συσχέτιση μεταξύ του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και της εξέλιξης του εισοδήματος, αλλά ταυτόχρονα, το τελευταίο αυξήθηκε ταχύτερα την τελευταία δεκαετία, κάτι που δεν είναι νόμιμο.

Το παράδειγμα άλλων χωρών επιβεβαιώνει επίσης το γεγονός ότι το ΑΕΠ και οι μέσοι μισθοί αυξάνονται σε άμεση αναλογία. «Όταν προσχώρησε στην προκάτοχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, το 1973, η Ιρλανδία ήταν μια από τις φτωχότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», λέει ο Lóránd Králik. Το έτος της προσχώρησης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν 2.424 $. Πέρυσι, η αξία του δείκτη ήταν ήδη 99.152 δολάρια στη νησιωτική χώρα, η οποία πέτυχε αυτή την εκπληκτική ανάπτυξη προσελκύοντας μεγάλες αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας εκεί με φορολογικά κίνητρα. Η οικονομική ανάπτυξη είχε επίσης αντίκτυπο στα κέρδη: το 2021, με βάση τον μέσο ετήσιο μισθό, η Ιρλανδία ήταν το τρίτο πλουσιότερο κράτος μέλος της ΕΕ με 50.350 ευρώ, μπροστά μόνο από το Λουξεμβούργο (72.200 ευρώ) και τη Δανία (63.260 ευρώ).

Δεν είμαστε μόνο μπροστά από τη Βουλγαρία

“Όσον αφορά το βιοτικό επίπεδο, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ που υπολογίζεται με βάση την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης είναι το πιο σχετικό. Αυτό δείχνει ότι έχουμε ξεπεράσει όχι μόνο τη Βουλγαρία, αλλά και την Ελλάδα, τη Λετονία και τη Σλοβακία”, λέει ο Lóránd Kralik.

Η Eurostat παίρνει τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως 100 ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο υπολογίζεται με τις τιμές και επομένως και με την αγοραστική δύναμη. Το 2021, η Ρουμανία ήταν στο 74%, ενώ η Ελλάδα στο 64%, η Σλοβακία στο 69% και η Λετονία στο 72%. Με το 75% της Ουγγαρίας και της Πορτογαλίας να ήταν επίσης εφικτές, είναι πιθανό ότι προλάβαμε την πρώτη πέρυσι. Στο πρώην σοσιαλιστικό μπλοκ, η Τσεχία, η Σλοβενία, η Λιθουανία και η Εσθονία ήταν οι καλύτερες, με 92, 90 και 89-89% αντίστοιχα. Δεν χρειάζεται να ονειρεύεστε πολύ να φτάσετε στην Αυστρία, γιατί το 2021 ήταν 123%.

Ακόμα κι αν προς το παρόν, τα καλά μακροοικονομικά στοιχεία δεν είναι παρήγορα όταν θαυμάζουμε τις τρέχουσες τιμές στα καταστήματα ή στην αγορά, αργά ή γρήγορα θα αισθανθούμε την αύξηση του ΑΕΠ στις τσέπες μας.