Ο κύκλος των 9 συνεχόμενων ημερών του λαϊκού ημερολογίου και σε συνέχεια των Ημερών των Μωρών, που άνοιξε ο Măcinici (9 Μαρτίου) και έκλεισε η Αγία Αλεξία (17 Μαρτίου), είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένος στους πρεσβυτέρους και τους προγόνους. Σε αντίθεση με τις ημέρες Dochia, οι ημέρες Moţi είναι ανοιξιάτικες μέρες με όμορφο και ηλιόλουστο καιρό.

Σύμφωνα με τα λαϊκά χριστιανικά και ορθόδοξα ημερολόγια, η 9η Μαρτίου γιορτάζει τους 40 Μάρτυρες που σκοτώθηκαν στη Σεβάστεια, που ονομάζονται στη λαϊκή παράδοση Μάρτυρες ή Μάρτυρες και το κυκλικό τέλος των ημερών των ηλικιωμένων γυναικών και έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τη λαϊκή πνευματικότητα. Σύμφωνα με τη Γετοδακική παράδοση, υπήρξαν 44 μάρτυρες, όσες και οι ημέρες μεταξύ 9 Μαρτίου και 23 Απριλίου, ημέρα του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος κατά τη λαϊκή παράδοση είναι φύλακας του καύσωνα και του εμπιστεύονται τα κλειδιά του καιρού. . Με εντολή του, ανοίγει ο κύκλος της βλάστησης, όταν το γρασίδι γίνεται πράσινο, το δάσος ξεθωριάζει και η γη ανοίγει σηματοδοτώντας την έναρξη της καυτής εποχής και του ποιμενικού έτους, που θα τελειώσει αναγκαστικά στο Saint-Dumitru όταν αρχίσει ο κρύος καιρός. Τώρα σηματοδοτείται και ο ερχομός των πουλιών και το ξύπνημα των φιδιών και όλων των εντόμων, που είναι ένα νέο σημάδι της άφιξης της άνοιξης.

Την εποχή του αυτοκράτορα Λικίνιου, ενός από τους μεγάλους διώκτες του Χριστιανισμού, χριστιανούς στρατιώτες, αυτοί οι μελλοντικοί 40 Άγιοι Μάρτυρες ήταν μέρος της 12ης Λεγεώνας Φουλμινάτου της Αρμενίας. Οι περισσότεροι είναι ρωμαϊκής καταγωγής, αλλά και Έλληνες με Αρμένιους. Λέγεται ότι αρνήθηκαν να λατρεύουν είδωλα, δηλώνοντας ενώπιον του Κυβερνήτη Agricolae ότι θα ακολουθούσαν τον Ιησού Χριστό. Εξοργισμένος και ζηλιάρης, ο στρατηγός φυλάκισε τους 40 για οκτώ ημέρες και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τους υπέβαλε σε αφάνταστα βασανιστήρια, κατά την οποία λέγεται ότι τους εμφανίστηκε ο Σωτήρας, ενισχύοντας την πίστη τους και προετοιμάζοντας τους για τα επόμενα. Μετά από αυτά τα μαρτύρια, ο κυβερνήτης τους καταδίκασε σε θάνατο με παγωνιά στη λίμνη της Σεβάστειας, όντας φοβερός παγετός και κρύος άνεμος. Γύρω στα μεσάνυχτα όμως, ένας από τους 40 μάρτυρες, μη μπορώντας να αντέξει το κρύο, έτρεξε στην αναμμένη φωτιά στην ακτή που άναβαν τα υπηρετούντα είδωλα όπου και πέθανε επιτόπου.

Όσοι άντεξαν τον παγετό άρχισαν να προσεύχονται και έγινε ένα θαύμα: στις τρεις η ώρα το βράδυ, ένα λαμπερό και ζεστό φως έλαμψε σαν τον ήλιο, ζέστανε το νερό στη λίμνη, ο πάγος έλιωσε και 40 λαμπρά στεφάνια έπεσαν πάνω οι μάρτυρες. Ένας από τους φρουρούς, έκπληκτος που στη μέση της νύχτας ένα φως από τον ουρανό ζέσταινε το νερό και ένα στεφάνι των 40, κατεβασμένο πάνω στους μάρτυρες, δεν είχε κανέναν να καθίσει, ρίχτηκε στο νερό, ομολογώντας τον Χριστιανισμό. Και επειδή τους έβγαλαν ζωντανούς από τη λίμνη, τα σώματά τους μεταφέρθηκαν στην όχθη όπου έσπασαν τους αστραγάλους τους με σιδερένια σφυριά και μετά αφέθηκαν να πεθάνουν, τα σώματα στη συνέχεια κάηκαν και τα οστά και η στάχτη σκορπίστηκαν στο νερό της λίμνης. Τρεις μέρες αργότερα, οι 40 εμφανίστηκαν στο όνειρο του επισκόπου Πετρέ, ζητώντας του να τους βγάλει από το νερό. Μετά από παράκληση του επισκόπου, οι χριστιανοί αφαίρεσαν και έθαψαν τα σώματά τους με μεγάλη τιμή.

Ωστόσο, στο λαϊκό ημερολόγιο εφαρμόζονται ορισμένες τελετουργίες, που αναμφίβολα θυμίζουν προχριστιανικές πρακτικές, ειδικά για την αρχή του νέου έτους: άναμμα φωτιών, εξαγνισμός του χώρου, προετοιμασία τελετουργικού φαγητού, πρακτικές μνήμης των νεκρών, αρχή συμβολική των σημαντικότερων οικονομικών δραστηριοτήτων. , προβλέψτε τον καιρό και την αφθονία για τη νέα χρονιά.

Την παραμονή της 40ης ημέρας των αγίων ανάβουν τελετουργικές φωτιές με τα σκουπίδια που προκύπτουν από τον καθαρισμό της γης και των οικιακών παραρτημάτων. Εκτός από τον τελετουργικό χαρακτήρα, το έθιμο αυτό είχε και πρακτικό ρόλο. Καθώς ο καπνός δυνάμωνε, μέλη του νοικοκυριού περνούσαν ή πήδηξαν πάνω από τις φλόγες, ανάλογα με την ηλικία τους, ώστε ο καπνός να διαπεράσει τα ρούχα τους.

Λόγω των πυρκαγιών που έκαιγαν σε αυλές και κήπους, τα χωριά μπερδεύτηκαν το πρωί της 9ης Μαρτίου με σύννεφα καπνού. Θεωρώντας ότι ο καπνός από τις φωτιές δεν θα ήταν αρκετός για να διώξει τα φίδια που βγήκαν από τις κρυψώνες τους εκείνη την ημέρα, κάπνισαν τα κουρέλια του σπιτιού με μια ζεστή πετσέτα πιάτων.

Πιστεύεται στη λαϊκή πεποίθηση ότι στις 9 Μαρτίου οι άγιοι μάρτυρες συγκεντρώνονται για να συμμετάσχουν σε μια πομπή απόψυξης της γης για την υγεία και την καλή τύχη των ανθρώπων και την απελευθέρωση της ζέστης, χτυπώντας για το σκοπό αυτό με ξύλα στην παγωμένη γη. Αυτή η πρακτική χρησιμοποιήθηκε σε σχετικά μεγάλες περιοχές, φωνάζοντας από κοινού, “Σαράντα πανίσχυροι άγιοι, / Χτυπήστε το έδαφος, / Αφήστε το κρύο να μπει, / Και αφήστε τη ζέστη να βγει!” ή «Να είσαι κρύος και ζεστός, / Καλός καιρός / Να οργώνεις και να οργώνεις».

Στις 9 Μαρτίου, σε όλες τις αγροτικές κοινότητες, συνηθιζόταν η αφαίρεση του αλέτρι, η στιγμή που σηματοδοτείται από την τήρηση ορισμένων απαγορεύσεων ή από την άσκηση ορισμένων συμβολικών πρακτικών. Μετά, τον Φεβρουάριο (μήνας Φαούρ), το σίδερο του αλέτρι το έριξε ο σιδεράς του χωριού και το επισκεύασε και έγιναν συμφωνίες μεταξύ των εργατών να οργώσουν, σήμερα το πρωί το άροτρο το έβγαλαν μπροστά στο σπίτι με πάρτι. Ήταν, όντως, το άνοιγμα του κύκλου των ανοιξιάτικων διακοπών, διάσπαρτων με πολλά έθιμα. Κατά την τελετή του οργώματος όργωσαν 4 έως 6 βόδια με ξύλινο αλέτρι με πλήρη σωματική και ψυχική καθαρότητα. Το πρωί της 9ης Μαρτίου, ημέρα εργάσιμης και αργίας, οι πρακτικές με εξαγνιστικό ρόλο αφθονούσαν, με τη νοικοκυρά να είναι η κύρια πρωταγωνίστρια στην ανάπτυξη πρακτικών. Αφού έφεραν το άροτρο μπροστά στο σπίτι, οι άροτροι, γενικά δύο τον αριθμό, στέκονταν με ακάλυπτα τα κεφάλια τους μπροστά στα βόδια και η νοικοκυρά βγήκε από το σπίτι με ένα άροτρο στο ένα χέρι και στο άλλο κρατώντας ένα βάζο με αγίους, νερό, θυμίαμα και ένα σακουλάκι βασιλικό. Η γυναίκα πλησίασε το άροτρο και το κάρο που περιείχε τα υπόλοιπα κάρα που ήταν κατάλληλα για αυτή τη γεωργική εργασία, τα έκανε τρεις φορές κύκλους, προς την κατεύθυνση της φαινομενικής κίνησης του ήλιου, είπε η γυναίκα, με κάθε επισημότητα, τα εξής: Πόσο καθαρό είναι λιβάνι και αγχέασμα, λοιπόν, να είσαι καθαρός / Και να πατάς το άροτρο αχώριστα / Και να μη συναντάς άψυχα ή βατόμουρα που θα σε βλάψουν». Στη συνέχεια πασπαλίστηκε με αγέασμα, κάπνισε θυμίαμα και τοποθετούσε ένα γονιμοποιητικό αυγό μπροστά από το καρότσι. Αν παραμείνει άθικτο μετά την εκκίνηση του καροτσιού, οι άροτροι θα τα πάνε καλά καθ’ όλη τη διάρκεια του αγροτικού έτους. Οι άροτροι παρέλαβαν την τσάντα με φαγητό και μετά η γυναίκα έχυσε το υπόλοιπο αγκέασμα στα πόδια των ζώων. Ταυτόχρονα, συνηθιζόταν να βάζουν πλέον στις κορυφές του αλέτρι ένα λουκάνικο υφαντό σε σχήμα οκτώ, που ονομαζόταν Χριστούγεννα, που φυλάσσονταν στο σπίτι τα περασμένα Χριστούγεννα, ως σύμβολο γονιμότητας.

Μετά από αυτή την πανηγυρική στιγμή, που γινόταν στην αυλή του σπιτιού, οι άροτροι έφυγαν με το άροτρο προς το χωράφι ή προς τον γειτονικό κήπο, όπου σημάδευαν ένα συμβολικό αυλάκι καλής αρχής ή «pocinog» μετά το οποίο έσφαζαν και τάιζαν τα ζώα. και έτρωγαν τελετουργικά στο αυλάκι. Εδώ, κάτω από το πρώτο αυλάκι, θάβονταν ένα αυγό που τοποθετούνταν τελετουργικά μπροστά στα βόδια ή απλώς το τσόφλι του για ένα χρόνο με πλούσιους καρπούς. Η έννοια του θαμμένου αυγού είναι προχριστιανικής προέλευσης, το αυγό θεωρείται από την αρχή μέτρο όλων των πραγμάτων, έχοντας εδώ έναν ευνοϊκό και προστατευτικό ρόλο στην ανάπτυξη του οργώματος.

Όπως κάθε αρχή της σεζόν και του χρόνου, έτσι και στις 9 Μαρτίου, έγιναν πολλές προγνώσεις καιρού για τη νέα χρονιά. Θεωρείται ότι αν παγώσει η γη γύρω στην ημέρα των 40 αγίων, το φθινόπωρο θα είναι μακρύ και δεν θα έχει παγετό και το σιτάρι μπορεί να σπαρθεί όσο πιο αργά γίνεται, γιατί θα ωριμάσει ακόμα πολύ καλά. και αν δεν παγώσει πέφτουν νωρίς οι φθινοπωρινοί παγετοί και γι’ αυτό οι χωρικοί πρέπει να υπογράψουν όσο το δυνατόν νωρίτερα την άνοιξη. Λέγεται ότι αν βρέξει αυτήν την ημέρα, θα βρέξει το Πάσχα και αν βρέξει, το καλοκαίρι θα είναι ευνοϊκό για όλους τους πολιτισμούς. Όπως θα είναι ο καιρός την ημέρα Macinici, έτσι θα είναι και για όλη την άνοιξη.

Αλλά η χριστιανική γιορτή που επικαλύπτει εκείνη της αρχής του παραδοσιακού γεωργικού έτους δημιούργησε επίσης μια παραδοσιακή ρουμανική γιορτή, τους Μάρτυρες ή τους Măcinicii. Κατά τη λαϊκή πεποίθηση αυτή τη μέρα, 9 Μαρτίου, η τελευταία μέρα της Μπαμπά Δοχιάς, ιδιότροπες μέρες του ζευγαρώματος του χειμώνα με την άνοιξη, δίνουν τη θέση τους στις μέρες των μεγάλων, μέρες πιο ζεστές και ήρεμες. Τα βασίλεια που στην πραγματικότητα φαντάζονται τις ψυχές των νεκρών. Αυτές οι ψυχές πίστευαν ότι προστάτευαν τις ζωές των γήινων, ειδικά στα χρονικά κατώφλια, στο τέλος των εποχών, δηλαδή κοντά στις ισημερίες και τα ηλιοστάσια, επέστρεφαν από εκεί που έφυγαν τώρα όταν η φύση ξυπνούσε στη ζωή. Η νεκρώσιμος ακολουθία στις 9 Μαρτίου, τη γιορτή των νεκρών, ξεχωρίζει ακόμη περισσότερο στα χωριά της Μολδαβίας, όπου γιορτάζονταν γιορτές με αφορμή τις οποίες οι μάρτυρες έπαιρναν ελεημοσύνη, χτυπημένα φασόλια, ξηρούς καρπούς, σταφύλια, φουντούκια με αναμμένο κερί και ποτήρι. με ποτό.

Τα έθιμα και τα τελετουργικά που περιγράφηκαν παραπάνω βρίσκονταν στα χωριά μας μέχρι το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Με την εγκατάσταση του κομμουνισμού, εξαφανίστηκαν από τη συνήθεια των χωρικών, ειδικά αφού το όργωμα άρχισε να μηχανοποιείται. Σήμερα, από όλες τις αρχαίες πρακτικές, το έθιμο των γυναικών να μαγειρεύουν ζυμωτή ζύμη, που ονομάζονται «άγιοι» ή «μάρτυρες», που θυμίζουν νεολιθικά είδωλα γονιμότητας, επιμένει ακόμη στις 9 Μαρτίου.

Συντηρούμε ακόμη, δειλά, σε κάποια χωριά την παρασκευή ενός πιο ιδιαίτερου ρολού ζύμης μαγιάς. Μια σχηματοποίηση της ανθρώπινης μορφής, με στόμα με αυτιά και μύτη, αλλά τυφλή, με ανθρωπόμορφη μορφή του αριθμού οκτώ, η φιγούρα της κοσμικής ισορροπίας που ονομάζεται «Ξεχασμένος». Τα κέικ βράζονται σε νερό με ζάχαρη, κανέλα και ξηρούς καρπούς, συμβολίζοντας τη λίμνη όπου έριχναν τους Αγίους Μάρτυρες και μετά μαγείρευαν. Αφού τα βγάλουν από τον φούρνο, αλείφονται με μέλι και πασπαλίζονται με αλεσμένους ξηρούς καρπούς και μετά τα μοιράζονται μυστηριωδώς στα παιδιά των γειτόνων, για να μνημονεύσουν όλους τους νεκρούς που κατά τη διάρκεια του έτους θα είχαν ξεχαστεί ή ξεχαστεί.

Σε όλους τους αναγνώστες “Μια όμορφη άνοιξη” και στις κυρίες ένα ζεστό “ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ!”

Dan Horgan |