Τα όπλα του Μεγάλου Αλεξάνδρου εξασφάλισαν φυσικά την αθάνατη δόξα της Μακεδονίας. Οι εκθαμβωτικές εκστρατείες με τις οποίες κατέκτησε την Περσική Αυτοκρατορία, η τρομακτική στιβαρότητα της μακεδονικής φάλαγγας, οι καταστροφικές επιδρομές του ιππικού με αρχηγό τον ίδιο τον Αλέξανδρο στον Γρανικό, τον Ισσό και τα Γαυγάμελα είναι παντού διάσημοι. Ποιοι είναι όμως ακριβώς οι Μακεδόνες, χωρίς τους οποίους ο Αλέξανδρος δεν θα γινόταν ο πιο διάσημος κατακτητής στην ιστορία; Ποιμένες στις πύλες της Ελλάδας, εγκατεστημένοι σε μια πλούσια γη, αλλά πάντα υπό την απειλή των Ιλλυριών, Θρακών και Παιώνιων, που συχνά περιγράφονται ως βάρβαροι από τους Αθηναίους και άλλους κατοίκους των πόλεων-κρατών του εκλεπτυσμένου νότου, οι Μακεδόνες διαδέχτηκαν το καθένα. άλλοι επί τρεις αιώνες, υπό τους βασιλείς της δυναστείας των Αργεάδων, για να υπερασπιστούν την πατρίδα και τα έθιμά τους, τόσο ξένα για τους άλλους Έλληνες, ενάντια στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής. Στη συνέχεια, σε μόλις ένα τέταρτο του αιώνα, υπό τη λαμπρή βασιλεία του Φιλίππου Β’, η Μακεδονία έγινε το πλουσιότερο και ισχυρότερο κράτος της Βαλκανικής Χερσονήσου, τερματίζοντας τις αδελφοκτόνες μάχες μεταξύ των ελληνικών πόλεων και παρέχοντας τις προϋποθέσεις μόνο για το έπος του Αλεξάνδρου.

«Να γίνουμε δούλοι του Αρχέλαου, Έλληνες, ενός βαρβάρου; Αυτή είναι η μόνη φράση που σώζεται σε μια περίφημη ομιλία στην οποία ο σοφιστής Θρασύμαχος σήκωσε τους Θεσσαλούς να πολεμήσουν τη Μακεδονία και τον βασιλιά της. Απεικονίζει τέλεια τη σφοδρή αντίθεση ορισμένων Ελλήνων στην αναγνώριση των Μακεδόνων ως της ίδιας φυλής και την περιφρόνηση με την οποία τους κατέταξαν στην ίδια κατηγορία βαρβάρων, μαζί με τους Ιλλυριούς, Παίονες και Θράκες γείτονές τους.

Πράγματι, ο τρόπος ζωής των Μακεδόνων πριν από τον Φίλιππο Β’ φαίνεται ότι ήταν πιο κοντά σε αυτόν των βαρβάρων παρά στους Έλληνες, όπως επισημαίνει ο Alexandre d’Opis. Ακόμα και το κρασί έπιναν στα συμπόσια σαν βάρβαροι, χωρίς αμφιβολία με νερό. Ο τρόπος μάχης, πριν από τον Φίλιππο, περισσότερο έφιππος, στην περίπτωση των αριστοκρατών, και με την παρενόχληση ελαφρά οπλισμένων στρατιωτών, στην περίπτωση του απλού λαού, ήταν επίσης ιδιαίτερα τρομακτικός για τις τρομακτικές συγκρούσεις των ελληνικών φαλαγγών των σκληρών -οπλίτες οπλίτες.

Η πολιτική εξουσία δεν ασκούνταν από δικαστές που επιλέγονταν μεταξύ των πολιτών, αλλά από έναν βασιλιά που εμφανιζόταν στους Έλληνες απόλυτος δεσπότης όπως ο μισητός βασιλιάς της Περσίας. Ο λόγος των απλών Μακεδόνων, ανέγγιχτων από τον ελληνικό πολιτισμό που είχαν προωθήσει ο Αρχέλαος και ο Φίλιππος στις ελίτ, ήταν σχεδόν αδύνατο να κατανοήσουν οι σοφιστικέ Έλληνες. Και το αμοιβαίο ίσχυε, γιατί οι αφηγήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του απεικονίζουν περιπτώσεις όπου οι διοικητές απευθύνονταν στους στρατιώτες «στα Μακεδονικά».

Οι κατηγορίες των Ελλήνων ότι οι Μακεδόνες ήταν βάρβαροι κορυφώθηκαν κατά τη διάρκεια της ζωής του Φιλίππου Β’, ο οποίος προσπαθούσε απεγνωσμένα να φέρει τους Μακεδόνες πιο κοντά στους υπόλοιπους Έλληνες. Σε μια από τις διάσημες διαφωνίες του, γνωστές ως «Φίλιπποι», και αργότερα που μιμήθηκαν άλλοι (συμπεριλαμβανομένου του Κικέρωνα), ο Δημοσθένης εξέφρασε μερικά από τα πιο ξενοφοβικά ελληνικά στερεότυπα εναντίον των Μακεδόνων:

“[Filip] όχι μόνο δεν είναι Έλληνας, ούτε συγγενής με τους Έλληνες, ούτε καν βάρβαρος από κάπου για να μιλήσει καλά γι’ αυτόν, αλλά μάστιγα του Μακεδόνα, επομένως ούτε η αγορά ενός επιμελούς και έντιμου δούλου δεν έχει δει ποτέ».

Πόσο αληθινή και τρομακτική είναι η απαξίωση σε αυτές τις μαρτυρίες και σε ενέργειες όπως η άρνηση των απογόνων του Αλέξανδρου Α’ να συμμετάσχουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι την εποχή του Φιλίππου Β’; Ενώ ο Δημοσθένης δεν συγκρατούσε τις προσβολές του κατά του Φίλιππου, άλλοι μεγάλοι Αθηναίοι διανοούμενοι, όπως ο επιδέξιος ρήτορας του Ισοκράτη, τον επαίνεσαν και του ζήτησαν ακόμη να ενώσει τους Έλληνες και, ως ανώτατος διοικητής, να ηγηθεί της μάχης κατά των Περσών.

Τόσο στην εποχή του Φιλίππου όσο και στην εποχή του Αρχέλαου, πολλοί επιφανείς Έλληνες συνέρρεαν στη μακεδονική αυλή για να ξεκινήσουν μια νέα ζωή ως πολίτες των πόλεων που ίδρυσαν οι δύο βασιλείς. Οι ίδιοι οι Μακεδόνες πρόσφεραν προσφορές στους θεούς στα ιερά της Ελλάδας όπως και στη χώρα τους, αφιερωμένες στις ίδιες ελληνικές θεότητες: Δία, Ηρακλή, Διόνυσο, Ασκληπιό, Άρτεμη, Απόλλωνα. Απορρίφθηκαν για πολιτικούς λόγους στους Ολυμπιακούς Αγώνες, είχαν οργανώσει τους δικούς τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Δίον.

Οι Ιωνικές Στήλες του Φιλίππου της Ολυμπίας, που έστησε ο Φίλιππος Β’ για να γιορτάσει τη νίκη της Χερωνέας. Το κυκλικό κτίριο φιλοξενούσε αγάλματα του Φιλίππου και της οικογένειάς του, διακοσμημένα με ελεφαντόδοντο και χρυσό, όπως αυτά των θεών.

Αν και το κράτος δεν διοικούνταν από τους δικαστές των μακεδονικών πόλεων-κρατών, αλλά από τον βασιλιά, οι κοινότητες αυτές οργανώνονταν σύμφωνα με όλες τις αρχές των ελληνικών πόλεων-κρατών. Η μοναρχία, που βλασφημήθηκε από τους Έλληνες ως δεσποτική, περιοριζόταν πράγματι στη Μακεδονία τόσο από μια συγκέντρωση πολιτών που έκρινε ορισμένες αιτίες και επιβεβαίωνε τον διάδοχο του θρόνου, όσο και από το δικαίωμα κάθε Μακεδόνα να γίνει δεκτός σε ακροατήριο από τον βασιλιά. μιλήστε ελεύθερα, μιλήστε ως ίσος με τον βασιλιά στη συνέλευση και άλλους.

Ένα ανέκδοτο από τον Πλούταρχο λέει ότι μια φτωχή γριά ζήτησε επίμονα από τον Φίλιππο Β’ να ακούσει την προσέγγισή της, αλλά εκείνος την απέφυγε, λέγοντάς της ότι δεν είχε χρόνο, επειδή ήταν βασιλιάς. Η γριά απάντησε: “Τότε παράτα να είσαι βασιλιάς!”

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: GETTY IMAGES