Νομοθεσία Καρατζά που εκδόθηκε το 1818 στη Βιέννη αντιπροσωπεύει την ελληνική έκδοση της Νομοθεσίας της Καραγέας, ο κώδικας νόμων που συντάχθηκε με εντολή του ηγεμόνα της Βλαχίας, Ioan Gheorghe Caragea (1812-1818), τυπώθηκε επίσης σε ρουμανική έκδοση την ίδια χρονιά. Πρόκειται για ένα σπάνιο και πολύτιμο βιβλίο που αποτελεί σημαντική πηγή τεκμηρίωσης για την ιστορία του ρουμανικού δικαίου.

Οι λόγοι για την ανάπτυξη ενός νέου κανόνα παρατίθενται στον χάρτη που αναπαράγεται στην αρχή της Νομοθεσίας. Στο προοίμιο της πράξης, ο κύριος δείχνει ότι τρία είδη κανόνων χρησιμοποιούνταν ταυτόχρονα για να κρίνουν τα «αίτια» (αιτίες): ο βυζαντινός νόμος («αυτοκρατορικοί κανόνες»), τα αρχαία ιθαγενή έθιμα («το έθιμο της γης») και το Alexandru. La Condica d’Ipsilanti που δημοσιεύτηκε το 1780 (“Privilniciasca Condica”). Περιείχαν πολλές αντιφατικές διατάξεις, οι οποίες ακυρώνονταν η μία την άλλη και άφηναν περιθώρια για κατάχρηση:Και έτσι (είπε ο κύριος), περιπλανώμενος σε τρία συστήματα νόμων (…), τα δικαιώματα όλων των μελών του κράτους (…) καταπατούνταν πάντα (…) από την ιδιοτροπία των ισχυρών ή των πονηρών σοφιστών, που για τους ίδιους λόγους πρότειναν αυθαίρετα να εφαρμόζονται άλλοτε έθιμο, άλλοτε το κράτος της χώρας, άλλοτε βασιλικοί κανόνες. Εμείς λοιπόν, θέλοντας να βάλουμε ένα τέλος σε αυτές τις παράτυπες διαδικασίες απονομής της Δικαιοσύνης (…), διαμορφώσαμε αυτούς τους νόμους της αρχοντιάς μας όσο το δυνατόν περισσότερο με καλύτερη τάξη και απλότητα, ώστε να είναι πολύ εύκολο να κατανοηθούν ακόμη και από οι άνθρωποι που στερούνται παντελώς παιδείας“.

Για τη δημιουργία της νέας νομοθεσίας, ο Ioan Caragea επέλεξε «δύο ευγενείς που γνωρίζουν και εφαρμόζουν τους κανόνες», για τον Nestor Predescu Craiovescu, πρώην grand clucer και για την Athanasie Christopol, grand logofat «ξένων αιτιών» (υπεύθυνος για την εκδίκαση υποθέσεων στις οποίες εμπλέκονταν αλλοδαποί). Ετοίμασαν δύο εκδοχές, στα ρουμανικά και στα ελληνικά. Τα σχέδια, που ολοκληρώθηκαν στα τέλη Σεπτεμβρίου 1816, επαληθεύτηκαν προσωπικά (“σχηματίζω θεωρία”) από τον M. Στη συνέχεια, στις 2 Οκτωβρίου 1816, η Caragea voda διέταξε τους συγγραφείς να συνεργαστούν με τους χρονικογράφους Ionita Bălăceanu και Constantin Bălăceanu για να αναθεωρήσουν το κείμενο, προσθέτοντας ή τροποποιώντας όπου ήταν απαραίτητο. Καθώς προχωρούσε η εργασία, το κείμενο στάλθηκε στον κύριο για επαλήθευση. Η προετοιμασία του κανόνα ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1817 και ο λόρδος τον έστειλε για ανάλυση και συζήτηση στο ντιβάνι, αποτελούμενο από τους μεγάλους βογιάρους και υψηλούς ιεράρχες της χώρας, οι οποίοι τον ενέκριναν με την αναφορα της 9ης Ιουνίου 1818 και τον εξέτασαν. είναι καλό για εκτύπωση: «μη όντας αντίθετος με τα παλιά που ακολουθούσαν μέχρι τώρα».

Προκειμένου να δημοσιοποιήσει το νομοθετικό του έργο και στη Δύση, ο Ioan Caragea αποφάσισε ότι η ελληνική έκδοση θα δημοσιευόταν στη Βιέννη, στην Τυπογραφία του Johannes Bartholomäus Zweck. Τελείωσε πριν από το ρουμανικό, μάλλον στα τέλη Ιουλίου 1818, γιατί τον Αύγουστο άρχισαν να διανέμονται τα αντίτυπα στους δικαστές της χώρας. Η εκτύπωση της ρουμανικής έκδοσης ανατέθηκε από τον κ. Tipografiei στον γιατρό Constantin Caracaș και τους συνεργάτες του Răducanu Clinceanu και Dumitrache Topliceanu, που ιδρύθηκαν τον Νοέμβριο του 1817, με βασιλικό προνόμιο. Επειδή το εργαστήριό τους δεν λειτουργούσε ακόμη, οι ιδιοκτήτες στράφηκαν στην Τυπογραφία του Francisc Schöbeln στο Μπρασόβ, μεταφέροντας ωστόσο στη σελίδα του τίτλου ότι η νομοθεσία στη ρουμανική γλώσσα θα εμφανιζόταν στο Βουκουρέστι, στο Privileged Typography.

Σε σύγκριση με τη ρουμανική έκδοση, η Legiuirea στα ελληνικά έχει στην αρχή έναν Λόγο προς τους αναγνώστες και έναν ύμνο αφιερωμένο στον ηγεμόνα Ioan Caragea, που αποδίδεται στον Athanasie Christopol. (1772-1847). Πέραν των αρμοδιοτήτων του σε νομικά θέματα, Ο Χριστόπολ (γεννημένος στην πόλη της Καστοριάς της δυτικής Μακεδονίας) ήταν επίσης γνωστός ελληνόφωνος συγγραφέας, με τα ποιήματά του να του χαρίσουν τη φήμη του «Νέου Ανακρέοντα» εκείνη την εποχή. Εξέχουσα μορφή της ελληνικής λογοτεχνίας, η λυρική του δημιουργία επηρέασε τους Ρουμάνους ποιητές στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα.

Διαφορές υπάρχουν και ως προς την εικονογράφηση. Στη σελίδα τίτλου της ελληνικής έκδοσης αναπαράγεται η Μεγάλη Βασιλική Σφραγίδα της Καραγίας, η οποία στη ρουμανική έκδοση βρίσκεται στην αντίθετη σελίδα τίτλου. Περιλαμβάνει στο κέντρο το οικόσημο της Ρουμανίας και στα σύνορα το εθνόσημο των 17 κομητειών της χώρας. Ταυτόχρονα, εμφανίζεται μόνο στην ελληνική έκδοση το πορτρέτο του Ιωάννη Καραγέα, συνοδευόμενο από το προσωπικό οικόσημο και τέσσερις γραμμές του Ησιόδου. Η φώκια απεικονίζει το κοράκι με το σταυρό στο ράμφος του από το οικόσημο της χώρας, πλαισιωμένο και στις δύο πλευρές από έναν μονόκερο με το κεφάλι. Ο μονόκερος είναι ένα χιμαιρικό ζώο, το οποίο ήταν μέρος των εραλδικών διακριτικών της οικογένειας Caragea. Το πουλί υπερκαλύπτεται από ένα στέμμα, το οποίο φέρει τα διακριτικά της βασιλικής δύναμης (σπαθί και σκήπτρο) στα αριστερά και στα δεξιά.

Παρά όλους τους περιορισμούς της, η νομοθεσία Caragea αντιπροσώπευε μια βελτίωση σε σχέση με την προηγούμενη κατάσταση. Μερικά άρθρα των παλαιών κανονισμών διατηρούνται, άλλα τροποποιούνται, αλλά προστίθενται και νέες διατάξεις, υπό την επιρροή του γαλλικού (1804) και του αυστριακού (1811) αστικού κώδικα. Περιλαμβάνει έξι μέρη, που σχετίζονται με το αστικό και εμπορικό δίκαιο, το ποινικό δίκαιο και το δικονομικό δίκαιο. Εφαρμόστηκε στη Βλαχία από την 1η Σεπτεμβρίου 1818 και παρέμεινε σε ισχύ μέχρι το 1865.

Πηγές εικόνας Βιβλιοθήκη MMB:

Σελίδα τίτλου του Legiuirii lui Caragea (Βιέννη, 1818)

Πορτρέτο του Ioan Gheorghe Caragea (γκραβούρα από Blasius Höfel της Βιέννης, κατασκευασμένο το 1818)

Daniela Lupu, Δημοτικό Μουσείο Βουκουρεστίου