Φωτογραφία: Gari Wyn Williams / Alamy / Profimedia

Ίσως τα 30 χρόνια που πέρασα μεταμορφώνοντας τη ρουμανική οικονομία, σε αυτό που μπορούμε να ονομάσουμε σήμερα ευρωπαϊκή οικονομία, να αποτελούν επαρκή επιχείρημα για να γράψω αυτό το άρθρο… ή ίσως όχι. Στην αρχή υπήρξε σοκ, μετά ελπίδα, μετά κατάθλιψη, μετά ενασχόληση με τη μάχη, μετά νίκη, μετά απογοήτευση και τέλος ξανά μάχη.

Το γράφω σε μια εποχή που δεν ξέρω τι να πιστέψω, αλλά είμαι αρκετά πεισματάρης για να είμαι ήσυχος με καταστάσεις που δεν ξέρω τι να πιστέψω. Τώρα με τρομάζουν μάλλον οι σταθερές πεποιθήσεις, ο φανατισμός των πάγιων απόψεων.

Φυσικά αναρωτιέστε τι ακριβώς, δεν ξέρω τι να σκεφτώ!; Λοιπόν, δεν ξέρω τι να σκεφτώ για το πόσο κακοί είμαστε ως οικονομία και ως χώρα. Από τη μία πλευρά, έχουμε εξαιρετικά και σταθερά τελικά επιτεύγματα. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οικονομική ανάπτυξη ρεκόρ των τελευταίων 10 ετών, η αύξηση της ποιότητας ζωής (ο μέσος μισθός στη Ρουμανία αυξήθηκε σχεδόν κατά 100% τα τελευταία 8 χρόνια), το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε αγοραστική ισοτιμία ξεπέρασε την Ουγγαρία, την Ελλάδα… Από την άλλη πλευρά, δεν έχουμε ακόμα αυτοκινητόδρομους για να συνδέσουμε βορρά με νότο, ανατολή με ανατολή δυτικά. Το συνολικό εξωτερικό χρέος της Ρουμανίας έχει ξεπεράσει τα 150 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένο κατά περισσότερο από 200% τα τελευταία δέκα χρόνια. Παρόλο που επωφελούμαστε από τεράστιους ενεργειακούς πόρους, έχουμε μετατραπεί από εξαγωγέας σε εισαγωγέα ενέργειας και έχουμε μερικές από τις υψηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ. Η βιομηχανική παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας μειώθηκαν κατά 5% και 7% αντίστοιχα πέρυσι, εξακολουθούμε να υστερούμε από την πλειονότητα των κρατών της ΕΕ σε πολλούς τομείς και δεν μπορέσαμε να αποκτήσουμε πρόσβαση στον χώρο Σένγκεν.

Είμαι βέβαιος ότι πολλές ακόμη επιτυχίες και αποτυχίες μπορούν να προστεθούν στη λίστα μου. Ο λόγος που δεν ξέρω τι να πιστέψω… έχω κάνει σωστά αυτά τα 30 χρόνια!; Το ερώτημα απευθύνεται σε εμένα γιατί θεωρώ τον εαυτό μου υπεύθυνο. Ήμουν ενεργός ηθοποιός, επιχειρηματίας, ήμουν ενεργός πολίτης, ψηφοφόρος, θεωρώ τον εαυτό μου υπεύθυνο για αυτό που συμβαίνει. Δεν γράφω για να κατηγορήσω ή να κατακρίνω, γράφω για να αναζητήσω απαντήσεις μαζί σας, για να διευκρινίσω! Τώρα, δεν θέλω να απογοητεύσω, μπορώ να ζήσω πολύ καλά χωρίς να ανακαλύψω αυτή την απάντηση, αλλά θα ζούσα πολύ καλύτερα βρίσκοντάς την.

Κοιτάζω τριγύρω και βλέπω, με λίγες σπάνιες εξαιρέσεις, ότι η τεχνογνωσία και οι δεξιότητες γενικά στα οικονομικά, την πολιτική, την έρευνα και τη συμβουλευτική έχουν μειωθεί σε ανησυχητικά επίπεδα. Αυτό που είναι ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι δεν βλέπω πλεόνασμα δεξιοτήτων ούτε από το μέλλον. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, περιβαλλόμαστε εύκολα, εύκολα, από ανικανότητα που μας πιάνει σαν γιγάντιος πύθωνας. Ίσως γι’ αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό να ενωθούμε γύρω από ένα πλήθος ειδικών και ικανών ανθρώπων που αγωνίζονται υπό την επιρροή.

Σκέφτομαι επίσης ότι ίσως είμαι στην ηλικία που αρχίζω να κοιτάζω μέσα από τους φακούς της κριτικής των γενεών και αυτοί οι φακοί, όπως πάντα, παραμορφώνουν. Αυτός είναι ο λόγος που δεν ξέρω, γιατί αμφιβάλλω και γιατί εστιάζω σε γεγονότα και αποτελέσματα σε μια προσπάθεια να βρω απαντήσεις. Αν τελείωσε η εποχή των ανθρώπων με ψεύτικες αξίες, αν πέρασε και η εποχή του έξυπνου κλέφτη, φαίνεται ότι μπαίνουμε στην εποχή των ξερών. Η ηλικία εκείνων που έχουν απόψεις αλλά δεν εκτιμούν τα δεδομένα, εκείνων που δεν έχουν ερωτήσεις παρά μόνο πεποιθήσεις, εκείνων που έχουν στόχους χωρίς να ανησυχούν για τους πόρους.

Αλλά έχω άνεση, προέρχεται από την έφεση στην ιστορία, από την ιστορική πραγματικότητα της συνεχούς προόδου που έχει κάνει η ανθρωπότητα. Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη κατάσταση όπου η σύγκρουση μεταξύ προοδευτισμού και συντηρητισμού έχει πάρει την πιο σκληρή μορφή, την ένοπλη μορφή. Με δύο φλέγουσες συγκρούσεις στην Ουκρανία και το Ισραήλ και ανοιχτές και κρυφές συγκρούσεις στη μεγαλύτερη σύγχρονη δημοκρατία στον κόσμο, η Ρουμανία πρέπει να καθορίσει την πολιτική και την οικονομία της για να συνεχίσει να υπάρχει. Όχι μόνο να υπάρχει ανεξάρτητα, αλλά και να είναι δυνατός και λαμπρός όπως του αξίζει. Όπως της αξίζει, δεν πρέπει να την απογοητεύσουμε.

Κοιτάς γύρω σου και βλέπεις ανθρώπους που δεν ξέρουν για τι πράγμα μιλάνε, που δεν σέβονται αρχές, θεωρία, δεδομένα; Πες τους!

Συμμετέχετε σε συζητήσεις για την επικαιρότητα κατά τις οποίες εκφράζονται αβάσιμες απόψεις; Κάντε πίσω!

Ακούς λαϊκίστικες προτροπές χωρίς κάλυψη; Ξέχνα τα!

Βλέπετε ανθρώπους σε καίριες θέσεις που φαίνεται να έχουν μόνο βεβαιότητες; Αποφύγετε τους!

Έχετε αμφιβολίες και απορίες; Ψάξτε για απαντήσεις!

Υπάρχει ακόμη χρόνος να δράσουμε και να αποκηρύξουμε τον λαϊκισμό, τον ντιλετανισμό, είναι καιρός να εμπλακούμε και να φροντίσουμε. Διαφορετικά, παρ’ όλες τις τεράστιες δυνατότητες, το αποτέλεσμα θα παραμείνει πενιχρό και η θέση μας θα διαβρωθεί. Ναι, μπορούμε να πίνουμε περισσότερη σόδα και να τρώμε περισσότερα σνακ, αλλά και τα δύο είναι ανθυγιεινά!