φωτογραφίες

Τα τελευταία χρόνια, οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας έχουν επιδεινωθεί σε σημείο που ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορεί να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ τους.

Και τα δύο κράτη καταλαμβάνουν στρατηγικά σημαντικό έδαφος στη νοτιοανατολική Ευρώπη και διαθέτουν δύο από τους μεγαλύτερους στρατούς του ΝΑΤΟ, γεγονός που καθιστά το διακύβευμα μιας πιθανής σύγκρουσης ακόμη υψηλότερο.

Λόγω των συνεχιζόμενων εντάσεων με την Τουρκία, η Ελλάδα ήταν ένα από τα λίγα μέλη του ΝΑΤΟ που κράτησε τις αμυντικές δαπάνες πάνω από τον στόχο της συμμαχίας του 2% του ΑΕΠ. Το 2022, οι αμυντικές δαπάνες της Ελλάδας ήταν οι υψηλότερες στη συμμαχία ως ποσοστό του ΑΕΠ, σημειώνει Επιχειρηματικός ασκούμενος.

Η Ελλάδα δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην αεροπορία και το ναυτικό της

Ενώ μεγάλο μέρος των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας κατευθύνεται παραδοσιακά σε δαπάνες προσωπικού, οι μεγάλες αγορές εξοπλισμού υπό την τρέχουσα διοίκησή της, η οποία ανέλαβε καθήκοντα τον Ιούλιο του 2019, έχουν επίσης κάνει την Ελλάδα έναν από τους μεγαλύτερους καταναλωτές εξοπλισμού της συμμαχίας. (Το ΝΑΤΟ απαιτεί επίσης να δαπανηθεί το 20% των αμυντικών δαπανών των μελών για την αγορά και την αναβάθμιση εξοπλισμού).

Η Ελλάδα δίνει μεγάλη σημασία στην αεροπορία της και ιδιαίτερα στο ναυτικό της.

Το 2020 απέκτησε 24 αεροσκάφη Rafale γαλλικής κατασκευής, μαχητικά πολλαπλών ρόλων 4,5 γενιάς, που θεωρούνται πολύ ικανά και τεχνολογικά ανώτερα από οποιοδήποτε τουρκικό αεροσκάφος. Η Αθήνα αναβαθμίζει επίσης 84 F-16 της στην πιο πρόσφατη διαμόρφωση Viper και έχει υποβάλει αίτηση για ένταξη στο πρόγραμμα F-35.

Η Ελλάδα σχεδιάζει να αγοράσει επτά ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα MH-60R και έχει αναπτύξει μια έκδοση του συστήματος Iron Dome του Ισραήλ πάνω από τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου. Το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει τον μεγάλο στόλο drone της Τουρκίας.

Στο ναυτικό μέτωπο, η Ελλάδα έχει αγοράσει τρεις φρεγάτες FDI HN από τη Γαλλία, με δυνατότητα επιλογής για μια τέταρτη. Επίσης, βρίσκεται στο τελικό στάδιο επιλογής τεσσάρων ακόμη κορβετών για το ήδη μεγάλο ναυτικό της.

Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων μάχης μεταξύ των ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ -αν και ορισμένα είναι παλαιότερα μοντέλα- και διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες δυνάμεις πυροβολικού στην ήπειρο.

Η Τουρκία, η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων μάχης και πυροβολικού του ΝΑΤΟ

Από την άλλη, η Τουρκία έχει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό και τη δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη αρμάτων μάχης και πυροβολικού στο ΝΑΤΟ, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Πολεμική Αεροπορία της Τουρκίας είναι συγκρίσιμη με αυτή της Ελλάδας, αλλά υστερεί σε αυτό το τμήμα λόγω της αποβολής της Άγκυρας από το πρόγραμμα των F-35, της αρνήσεως των Ηνωμένων Πολιτειών στο αίτημα της Τουρκίας για εκσυγχρονισμό των F-16 και της απόλυσης εκατοντάδων Τούρκων πιλότων μετά από απόπειρα πραξικόπημα. το 2016.

Ωστόσο, η βιομηχανία drone της Τουρκίας και τα αεροπλάνα που παράγει είναι από τα καλύτερα του ΝΑΤΟ. Τα τουρκικής κατασκευής drones TB-2 Bayraktar έχουν λάβει ιδιαίτερη προσοχή για τον ρόλο τους στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Η Τουρκία διαθέτει επίσης ένα από τα μεγαλύτερα ναυτικά στο ΝΑΤΟ, με σημαντικό αριθμό πολεμικών πλοίων και μεγάλο στόλο αποβίβασης. Η Άγκυρα σχεδιάζει να ενισχύσει τον στόλο της με τουλάχιστον τέσσερις και έως και επτά αντιαεροπορικές φρεγάτες για να αντικαταστήσουν παλιά πλοία.

Το τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό αναμένει επίσης την παράδοση έξι υποβρυχίων τύπου 214 γερμανικής κατασκευής, τα οποία θα μπορούσαν να ανατρέψουν τη ναυτική ισορροπία στο Αιγαίο, καθώς η Ελλάδα διαθέτει τέσσερα υποβρύχια Type 214.

Οι αμυντικές δαπάνες της Τουρκίας είναι σημαντικά χαμηλότερες από την Ελλάδα σε ποσοστιαία βάση, αλλά η Τουρκία επωφελείται από μια μεγαλύτερη οικονομία και σχεδιάζει ετήσιες αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες μέχρι το 2024. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (εικόνα, κέντρο/δεξιά) ανακοίνωσε πρόσφατα αύξηση 26 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις αμυντικές δαπάνες για το 2023.

Αυτή η συγκέντρωση δύναμης πυρός θα έκανε οποιαδήποτε σύγκρουση πιο θανατηφόρα και μια τοπική κρίση θα μπορούσε γρήγορα να κλιμακωθεί.

Ο Αρχηγός του Ελληνικού Επιτελείου Στρατού, Στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, δήλωσε το 2020 ότι «καμία κρίση» δεν θα είναι «γεωγραφικά απομονωμένη», αντιστροφή της προηγούμενης πολιτικής της Ελλάδας.

Ελλάδα και Τουρκία, κοντά σε πόλεμο στο πρόσφατο παρελθόν

Τα δύο κράτη συγκρούστηκαν κατά την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο το 1974 και η σύγκρουση αποφεύχθηκε ελάχιστα κατά την κρίση των Ιμίων το 1996. Το 2020, ελληνικές και τουρκικές φρεγάτες συγκρούστηκαν σε μια σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Και οι δύο χώρες έχασαν μαχητικά αεροσκάφη και πιλότους σε συγκρούσεις πάνω από το ανατολικό Αιγαίο, και κάθε πλευρά κατηγορεί τακτικά την άλλη για υπερπτήσεις από το έδαφός τους στην περιοχή.

Οι διαφωνίες τους περιλαμβάνουν μια διχοτομημένη Κύπρο και τον εξοπλισμό μεταναστών, αλλά οι περισσότερες εντάσεις τους επικεντρώνονται σε νησιά του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου.

Η Ελλάδα, επικαλούμενη τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), λέει ότι τα εκατοντάδες νησιά της στο Αιγαίο Πέλαγος της δίνουν δικαιώματα χωρικής θάλασσας και αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Η Τουρκία δεν έχει υπογράψει την UNCLOS και ισχυρίζεται ότι τα νησιά δεν έχουν τα ίδια εδαφικά δικαιώματα με την ηπειρωτική χώρα.

Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε την κήρυξη πολέμου εάν η Ελλάδα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στο Αιγαίο Πέλαγος από τα σημερινά 6 ναυτικά μίλια σε 12 μίλια, όπως επιτρέπεται από την UNCLOS.

Η Τουρκία απαιτεί επίσης από την Ελλάδα να αποστρατικοποιήσει τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, υποστηρίζοντας ότι η Αθήνα παραβίασε τα όρια της Συνθήκης για στρατιωτικό εξοπλισμό που μπορεί να αναπτυχθεί στα νησιά. Η Αθηνά λέει ότι ο εξοπλισμός είναι για αμυντικούς σκοπούς.

Η ΕΕ και οι Ηνωμένες Πολιτείες μαζί με την Ελλάδα στο ζήτημα των νησιών

Ο Ερντογάν είπε τον Σεπτέμβριο ότι η Ελλάδα «καταλαμβάνει» τα νησιά και ότι «θα κάνουμε ό,τι είναι απαραίτητο» εάν χρειαστεί. Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης (φωτογραφία, κέντρο/αριστερά) είπε μέρες αργότερα ότι δεν θα γινόταν ποτέ πόλεμος, αλλά εάν η Άγκυρα επιτεθεί «θα λάβει μια απολύτως καταστροφική απάντηση».

Οι απειλές των δύο αξιωματούχων έχουν πολιτικά κίνητρα, καθώς Ερντογάν και Μητσοτάκης θα βρεθούν αντιμέτωποι με εκλογές το επόμενο καλοκαίρι.

Παρατηρητές λένε ότι το ΝΑΤΟ είναι σε θέση να χειριστεί την ένταση όπως είχε στο παρελθόν, αλλά φαίνεται ότι η κακή θέληση μεταξύ δύο από τα πιο σημαντικά μέλη της συμμαχίας θα συνεχιστεί. (ΕΕ και ΗΠΑ στηρίζουν την Ελλάδα στο νησιωτικό ζήτημα, το οποίο η Τουρκία θεωρεί ως πατρονάρισμα).

Ο πολιτικός διάλογος έχει παγώσει σε μεγάλο βαθμό, αλλά οι υπουργοί Άμυνας των δύο χωρών συναντήθηκαν στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στις 14 Οκτωβρίου για να προσπαθήσουν να εκτονώσουν την κατάσταση.

Στη συνέχεια, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας είπε ότι είναι «σημαντικό η διαφορά» να «επιλυθεί χωρίς την παρέμβαση τρίτων». Ο Έλληνας υπουργός Άμυνας είπε ότι «όσο υπάρχει απειλή για την εδαφική κυριαρχία, καθιστά μάταιη κάθε προσπάθεια επικοινωνίας».