Αλεξάνδρα ΜΠΑΔΕΑ: Η τιμή με εξέπληξε πολύ. Δεν περίμενα κάποια μέρα να πάρω το βραβείο από τη Γαλλική Ακαδημία, ειδικά επειδή είναι ένα βραβείο που μέχρι τώρα απονέμεται σε συγγραφείς γεννημένους στα γαλλικά, που έχουν ως μητρική τους τα γαλλικά. Γεννήθηκα στη Ρουμανία και άρχισα να μαθαίνω γαλλικά πολύ αργά. Βασικά, άρχισα να γράφω στα γαλλικά στα 26 μου. Είναι ακόμη πιο εκπληκτικό. Είναι μια συμβολική ανταμοιβή που με κολακεύει κατά κάποιον τρόπο. Υπάρχουν πολλοί συγγραφείς που εκτιμώ, που με εμπνέουν, που διαβάζω, από τη Marguerite Duras μέχρι τον Wajdi Mouawad και τον Joël Pommerat. Μερικοί από αυτούς είναι συγγραφείς που έχουμε δημοσιεύσει, όπως ο Pascal Rambert ή ο Michel Vinaver. Υπάρχουν πολλοί συγγραφείς που σέβομαι. Το να είμαι μέρος αυτής της λίστας μόνο χαρούμενη μπορεί να με κάνει.

Βασίλης ΔΑΜΙΑΝ: Στο μήνυμα που ανέβασες στο Facebook λες ότι πρόκειται για ένα βραβείο που οφείλεις κυρίως στον εκδότη σου, τον L’Arche.

Α Β: Ναι, το οφείλω στον εκδότη μου γιατί κυκλοφόρησα λίγο αφότου ξεκίνησα να γράφω. Το πρώτο κείμενο το είχα γράψει για μένα ως σκηνοθέτης. Ήθελα να έχω εξοπλισμό για να μπορώ να κάνω μια παράσταση. Το πρώτο κείμενο είναι κατά κάποιο τρόπο πολύ αυτοβιογραφικό, και είναι το μόνο αυτοβιογραφικό. Μιλάω για τη δυσκολία προσαρμογής από τη μια κοινωνία στην άλλη, τη μετάβαση από τη ρουμανική κοινωνία και τους κανόνες της στους κανόνες της γαλλικής κοινωνίας. Αμέσως μετά την ολοκλήρωσή του, με συμβούλεψαν να το στείλω στους εκδότες. Ήμουν λίγο δύσπιστος. Δεν πίστευα ότι το κείμενό μου θα μπορούσε να ενδιαφέρει έναν εκδότη. Το έστειλα στον Λ«Αψίδες. Δεν με ήξεραν και ένα χρόνο μετά πήρα απάντηση. Στο μεταξύ είχα γράψει άλλα δύο κείμενα. Βασικά, δεσμεύτηκαν να κυκλοφορήσουν το πρώτο μου βιβλίο όταν ήμουν εντελώς άγνωστος ως σκηνοθέτης, κάτι που είναι αρκετά σπάνιο. Και τώρα, όταν λέω την ιστορία σε συνέδρια στη Γαλλία, ο κόσμος δεν με πιστεύει πραγματικά. Είναι αυτός ο μύθος ότι για να εκδοθείς σε μεγάλο εκδοτικό οίκο, πρέπει να είσαι γνωστός, να έχεις διασυνδέσεις, να σε προτείνουν. Μάλιστα, έστειλα ένα χειρόγραφο ταχυδρομικώς. Ήταν ένα ρίσκο που πήραν και από τότε με στήριξαν και δημοσίευσαν σχεδόν όλα τα κείμενα που έχω γράψει. Σχεδόν όλοι γιατί δεν μπορώ να δημοσιεύσω όλα όσα γράφω. Την επιβράβευση όμως την οφείλω και στα βιβλιοπωλεία, στα ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία που με στηρίζουν, στα θέατρα που έχουν προγραμματίσει τα κείμενά μου.

DV: Τι θα μπορούσε να είναι πιο δύσκολο όταν γράφεις σε μια γλώσσα που δεν είναι η μητρική σου, είναι πιο δύσκολο ως θεατρικός συγγραφέας στη Γαλλία, ως σκηνοθέτης; Ποιο είναι το πιο περίπλοκο; Τι σας δημιουργεί τα περισσότερα προβλήματα;

Α Β: Το πιο δύσκολο είναι ως σκηνοθέτης. Το γράψιμο είναι δύσκολο. Δεν μπορώ να πω ότι είναι δύσκολο να γράψεις, αλλά γενικά οι καλλιτέχνες δυσκολεύονται να γράψουν. Για μένα το γράψιμο ήταν σαν απελευθέρωση. Από τότε που ξεκίνησα να γράφω, φαίνεται να έχω λύσει πολλά από τα προβλήματά μου. Θεσμικά όμως είναι πιο δύσκολο ως σκηνοθέτης. Εμείς ως σκηνοθέτες θεάτρου δεν έχουμε τίποτα να δείξουμε. Οι παραστάσεις θα εξατμιστούν. Στην καλύτερη παρουσιάζονται για ένα μήνα, στην καλύτερη κάθε μέρα και αν δεν τα έχουν δει σκηνοθέτες, άνθρωποι που χρηματοδοτούν το θέατρο…

DV: …ή κριτικές για να το συζητήσουμε.

Α Β: …ή κριτικούς, αλλά οι κριτικοί έχουν λιγότερη δύναμη. Οι πιο σημαντικοί είναι οι σκηνοθέτες του θεάτρου. Εάν δεν γνωρίζουν για τη δουλειά μας, δεν μπορούν να μας προσκαλέσουν να κάνουμε άλλα έργα και δεν μπορούν να συσχετιστούν με τα έργα μας. Ως σκηνοθέτης, πρέπει να έχεις ιδιότητες που δεν σχετίζονται καν με τις ιδιότητες ενός καλλιτέχνη.

DV: Μήπως πρέπει να κάνετε πολλή επικοινωνία;

Α Β: Ακριβώς, πρέπει να κάνεις πολλή επικοινωνία. Πρέπει να πείσεις, πρέπει να εφαρμόσεις κάθε είδους στρατηγικές. Δεν νιώθω πολύ άνετα σε αυτή τη θέση. Ως συγγραφέας, τη στιγμή που γράφεις, έχεις ήδη δημιουργική ελευθερία. Δεν σου κοστίζει τίποτα να γράψεις. Μόλις έχετε ένα κείμενο, μπορεί να ρέει. Μπορεί να έχετε εκπλήξεις. Πόσο ξαφνιάστηκα με αυτή την τιμή. Δεν το έστειλα για να πάρω αυτή την τιμή, ούτε ο εκδοτικός οίκος. Η ακαδημία το διάβασε και ζήτησε από τον εκδοτικό οίκο για δεύτερη φορά να τους στείλει όλα τα κείμενά μου. Κανείς όμως δεν έκανε αίτηση για αυτό το βραβείο, όπως κάνουμε για άλλα λογοτεχνικά βραβεία, στα οποία ο εκδοτικός οίκος στέλνει το τελευταίο μυθιστόρημα ή το τελευταίο θεατρικό έργο.

DV: Μιλάς για τη δυσκολία να γίνεις γνωστός και όμως, σιγά σιγά, έγινες κάποιος πολύ διάσημος. Άλλωστε σύντομα θα πάτε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν. Τι σημαίνει αυτό το παραμυθένιο φεστιβάλ θεάτρου για έναν θεατρικό συγγραφέα, για έναν συγγραφέα, για έναν σκηνοθέτη;

Α Β: Πρώτα απ ‘όλα, είναι μια ευκαιρία να μας δουν προγραμματιστές από όλη τη Γαλλία, ακόμη και από όλο τον κόσμο, και ένα κοινό που δεν έχουμε απαραίτητα όταν παίζουμε σε εθνικές αίθουσες ή στις αίθουσες όπου συνήθως μας προγραμματίζουν. Είναι ένα πολύ πιο μικτό κοινό, είναι ένα κοινό που έρχεται από όλη τη Γαλλία και ένα ξένο κοινό. Είναι μια πολύ συγκινητική συνάντηση με τους θεατές. Η Αβινιόν είναι μια πολύ μικρή πόλη. Αυτός ο χώρος μας επιτρέπει να μιλάμε διαφορετικά με τους ανθρώπους, με το κοινό. Στο Παρίσι, μετά από κάθε φορά που παίζω, φεύγουμε. Οι θεατές παίρνουν το μετρό. Δεν υπάρχουν χώροι συνάντησης. Στην Αβινιόν μπορείτε να καθίσετε σε μια βεράντα και να ακούσετε κάποιον να μιλά για την εκπομπή του, να ξεκινήσετε μια συζήτηση μαζί του. Είναι όλο το μέρος των συνεδρίων που είναι πολύ σημαντικό γιατί δημιουργεί μια βάση για συζήτηση και ανάλυση της σύγχρονης παράστασης. Και είναι η συνάντηση πολλών διαφορετικών αισθητικών μορφών από όλο τον κόσμο.