Η τραγωδία των 120.000 Αρμενίων που εγκαταλείπουν τον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ σήμερα μας θυμίζει τη σκοτεινή στιγμή πριν από περισσότερα από εκατό χρόνια, όταν αυτοί οι άνθρωποι έπεσαν θύματα ενός γεωπολιτικού σεισμού: την κατάρρευση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Κατά μια αξιοσημείωτη σύμπτωση, αυτό το φθινόπωρο θα σηματοδοτηθούν τα 100 χρόνια από την ίδρυση της δημοκρατίας του Μουσταφά Κεμάλ και ο σημερινός αυταρχικός ηγέτης της Άγκυρας, Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογάν, έχει μεγάλα σχέδια με μεγάλες γεωπολιτικές συνέπειες.

Ο επιθετικός πόλεμος που ξεκίνησε η Ρωσία εναντίον της Ουκρανίας –και δεν μιλάμε μόνο για αυτόν που ξεκίνησε το 2022, αλλά και για την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014– έχει συνέπειες πολύ πέρα ​​από το ίδιο το μέτωπο. Στην πραγματικότητα, αυτό παραβίαζε έναν σχεδόν παγκοσμίως αποδεκτό κανόνα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο: ότι τα σύνορα δεν μπορούν πλέον να αλλάξουν με τη βία.

Και αν κοιτάξουμε πίσω, βλέπουμε ότι η στιγμή ήταν προετοιμασμένη από καιρό. Από τότε που το Αζερμπαϊτζάν κήρυξε την ανεξαρτησία του το 1991, η Τουρκία χρηματοδότησε και εκπαίδευσε τον στρατό του Αζερμπαϊτζάν. Με την πάροδο του χρόνου, χάρη στα αποθέματα υδρογονανθράκων της, η κυβέρνηση του Μπακού μπόρεσε να επενδύσει η ίδια σε στρατιωτικές δυνατότητες, καθιστώντας δυσανάλογα ισχυρή σε σύγκριση με τον Αρμένιο γείτονά της.

Από το 2020, με την υποστήριξη της Τουρκίας, το Αζερμπαϊτζάν κατέκτησε μεγάλο μέρος του θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, που κατοικείται κυρίως από Αρμένιους.

Αντιμέτωπη με τον κίνδυνο, η μικρή Αρμενία υπολογίζει μόνο στη στήριξη της Ρωσίας για 32 χρόνια, κάτι που ωστόσο αποδεικνύει ότι Δεν μπορώ ή δεν θέλω να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους. Υπό την ηγεσία του μεταρρυθμιστικού πρωθυπουργού Νικόλ Πασινιάν, το Ερεβάν κατάλαβε το 2020 ότι δεν μπορούσε πλέον να βασίζεται στη Μόσχα και ξεκίνησε μια σταδιακή διαδικασία προσέγγισης με την ΕΕ και τη Δύση.

Από την άλλη πλευρά, εκμεταλλευόμενοι την αδυναμία που επέδειξαν οι Ρώσοι στο ουκρανικό μέτωπο, οι Αζέροι υποστηριζόμενοι από τους Τούρκους έκαναν πραξικόπημα στους Αρμένιους του Ναγκόρνο-Καραμπάχ τον Σεπτέμβριο, πυροδοτώντας αυτό που ορισμένοι αναλυτές περιγράφουν ως εθνοτικό. καθάρισμα χωρίς σφαίρες.

Πολλοί θα μπορούσαν να θρηνήσουν για το γεγονός ότι όλα αυτά συμβαίνουν κάτω από το φαινομενικά απαθές βλέμμα της Ευρώπης. Όμως η κατάσταση είναι περίπλοκη. Από τη μία πλευρά, η προσέγγιση με την Αρμενία δεν είναι αρκετά ισχυρή ώστε να απαιτήσει πολύ σταθερές απαντήσεις.

Έπειτα, έχοντας καταρχήν αποκηρύξει τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες, η Ευρώπη αναζητά πυρετωδώς εναλλακτικές πηγές και το Αζερμπαϊτζάν είναι ουσιαστικός εταίρος. Τέλος, η Τουρκία έχει σύμμαχο στο ΝΑΤΟ η αμφίθυμη στάση του εναντίον της Ρωσίας.

Ωστόσο, η Ευρώπη θα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τα γεγονότα στον Καύκασο και να ρωτά πού θα σταματήσει τελικά ο ηγέτης της Άγκυρας.

Υπάρχουν αρκετά ευαίσθητα σημεία ακόμη και σε ευρωπαϊκό έδαφος, όπου η Τουρκία εμπλέκεται έντονα: η Κύπρος, τα Δυτικά Βαλκάνια ή το Αιγαίο Πέλαγος. Η διεκδίκηση της Τουρκίας στον Καύκασο θα πρέπει να είναι μια κλήση αφύπνισης για την Ευρώπη.

Ακούστε τη στήλη «Eurocronica», με τον Ovidiu Nahoi, κάθε μέρα, Δευτέρα έως Παρασκευή, από τις 8:45 π.μ. και ξανά την Κυριακή, από τις 3 μ.μ., μόνο στο RFI Romania

Όλα τα Ευρωχρονικά του Ovidiu Nahoi: http://www.rfi.ro/tag/eurocronica