Για σχεδόν πενήντα χρόνια, οι κάτοικοι της Κύπρου ζουν σε ένα διαιρεμένο νησί όπου η ελληνοτουρκική σύγκρουση είναι αισθητή και όπου η κλιμάκωση της σύγκρουσης μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Η Κύπρος θεωρείται ένας από τους κύριους κόμβους μετανάστευσης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά η εκτίμηση όσων γενικά προέρχονται από τη μαύρη Αφρική και τη Μέση Ανατολή είναι διπλή: ενώ η οικονομία της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε φοιτητές που εγγράφονται μαζικά και πληρώνουν τεράστια δίδακτρα, ενώ οι Έλληνες Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ολοένα και πιο υπεύθυνη για τη φροντίδα και την ενσωμάτωση ανθρώπων που περνούν παράνομα από το βόρειο τμήμα του νησιού – η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι εγγεγραμμένοι σε τουρκικά πανεπιστήμια.

Ένα νησί, δύο συμφέροντα

Τα σημεία εστίασης του σημερινού ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού βρίσκονται στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν. Η Κύπρος ανεξαρτητοποιήθηκε από τη βρετανική κυριαρχία το 1960 και το ζήτημα της κατανομής της εξουσίας μεταξύ του ελληνοτουρκικού πληθυσμού διευθετήθηκε με χωριστές συμφωνίες. Η συμμόρφωση με τις διατάξεις των συμφωνιών έχει επαληθευτεί και εγγυηθεί από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Τουρκία και την Ελλάδα. Ωστόσο, αυτά τα έγγραφα δεν έχουν άρει τους βαθιά ριζωμένους ανταγωνισμούς και έχουν δημιουργήσει ακόμη και νέες εντάσεις. Η διεθνής κοινότητα θεώρησε επίσης ότι η σύγκρουση μπορεί ακόμη και να ενταθεί, έτσι η Ειρηνευτική Δύναμη των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο ιδρύθηκε το 1964. Ταυτόχρονα, το κίνημα Ένωσις, που προσπάθησε να επιτύχει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, ανέκτησε δύναμη. Βλέποντας τα γεγονότα, η Τουρκία στράφηκε πρώτα προς το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά οι Βρετανοί δεν ήθελαν να παρέμβουν στη σύγκρουση, ούτε καν σε σημείο να επιβάλουν τις υπάρχουσες συμφωνίες. Για το λόγο αυτό, η Άγκυρα αποφάσισε να τερματίσει τις προσπάθειες της ένωσης μέσω μονομερούς στρατιωτικής επέμβασης και να αποτρέψει επιθέσεις κατά του τουρκικού πληθυσμού. Το 1974, τα τουρκικά στρατεύματα εισήλθαν στο έδαφος της Βόρειας Κύπρου και ελέγχουν ακόμη και σήμερα περισσότερο από το ένα τρίτο του νησιού. Το 1983 ανακηρύχθηκε η Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, αλλά μόνο ένα μέλος της διεθνούς κοινότητας, η Τουρκία, την αναγνωρίζει. Άλλες χώρες θεωρούν το βόρειο τμήμα του νησιού ως τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας υπό τουρκική κατοχή.

Ως ερευνητής με ειδίκευση στις μεταναστευτικές τάσεις στην Ευρώπη και την Αφρική, μπόρεσα να συμμετάσχω σε ένα συνέδριο στα τέλη Νοεμβρίου για την κατάσταση των ανθρώπων που φτάνουν στην Κύπρο – νόμιμα και παράνομα. Από τον Οκτώβριο του 2022, ο αριθμός των ατόμων που επωφελούνται ή αναζητούν διεθνή προστασία έφτασε το 6% του πληθυσμού της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το 2022, η πλειοψηφία των αιτούντων άσυλο προέρχονταν από τη Συρία, τη Νιγηρία και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Περισσότερες από 18.000 αιτήσεις υποβλήθηκαν στις αρχές στα τέλη Οκτωβρίου, σημειώνοντας αύξηση 82% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2021. Όσον αφορά την παράνομη διέλευση των συνόρων, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών είπε ότι το 2022 διέσχισαν περίπου 17.000 άτομα σε εδάφη που ελέγχεται από τη Δημοκρατία από το βόρειο τμήμα της Κύπρου, σχεδόν διπλάσιος από τον αριθμό που καταγράφηκε το 2021. Το ποσοστό των ασυνόδευτων ανηλίκων τριπλασιάστηκε. Το 94% των αφίξεων φτάνουν στην Κυπριακή Δημοκρατία μέσω ξηράς και το 6% δια θαλάσσης.

Από τον Νοέμβριο του 2022, η χώρα έχει απελάσει σχεδόν επτά χιλιάδες μετανάστες πίσω στις χώρες καταγωγής τους, αριθμός που είναι τεράστιος, δεδομένου ότι έχουν καταγραφεί συνολικά 20.748 επιστροφές σε όλη την Ευρώπη.

Ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών τόνισε ότι η χωρητικότητα των κέντρων υποδοχής και φιλοξενίας είναι περιορισμένη και ως εκ τούτου η Τουρκία θα πρέπει να σταματήσει να χρησιμοποιεί τους μετανάστες ως εργαλείο το συντομότερο δυνατό.

Σύμφωνα με τον ίδιο, ο λόγος πίσω από τον εξαιρετικά μεγάλο αριθμό αφίξεων είναι ότι τα πανεπιστήμια στο βόρειο τμήμα προσλαμβάνουν και μεταφέρουν φοιτητές από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, οι οποίοι συχνά δεν γνωρίζουν λεπτομέρειες, στο έδαφος της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου επαγγελματικό σκηνικό. τρόπο, σχεδόν σαν ταξιδιωτικό γραφείο. Ο αριθμός των φοιτητών με φοιτητικές βίζες στις πτήσεις της Turkish Airlines και της Pegasus Airlines είναι εξαιρετικά υψηλός, πρώτα προς την Κωνσταντινούπολη και μετά προς τα αεροδρόμια στα ανατολικά του νησιού. Τα τουρκοκυπριακά πανεπιστήμια παραδέχονται ανοιχτά ότι για να προσελκύσουν περισσότερους φοιτητές και έτσι να αυξήσουν το εισόδημά τους (οι μισθοί γίνονται δεκτοί μόνο σε δολάρια ΗΠΑ ή ευρώ), χρησιμοποιούν ένα δίκτυο «πρακτόρων», πολλοί από τους οποίους είναι πρώην φοιτητές Αφρικανοί. Το καθήκον αυτών των πρακτόρων είναι να πείσουν όσο το δυνατόν περισσότερους συμπατριώτες τους να εγγραφούν στο alma mater τους. Οι πράκτορες πληρώνονται και από τα δύο μέρη. Τα πανεπιστήμια πληρώνουν ένα τέλος για κάθε φοιτητή που εγγράφουν και οι φοιτητές που προσλαμβάνουν τους πληρώνουν ένα «τέλος υπηρεσιών».

Τα όνειρα των φοιτητών που πληρώνουν χιλιάδες δολάρια και ονειρεύονται ένα ευρωπαϊκό πτυχίο και μια δουλειά συχνά καταρρίπτονται όταν απλώς τους διώχνουν αφού πληρώσουν τα δίδακτρα και τα δίδακτρα του πρώτου εξαμήνου.

Παρά τα δυσμενή νέα, το βόρειο τμήμα της Τουρκίας, που έχει πληθυσμό περίπου 300.000, έχει περίπου 21 πανεπιστήμια στα οποία, σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε το πρακτορείο ειδήσεων AFP, φοίτησαν περισσότεροι από 50.000 ξένοι φοιτητές κατά το τελευταίο ακαδημαϊκό έτος. Ο τομέας της εκπαίδευσης είναι μεγάλη επιχείρηση για το οικονομικά απομονωμένο οιονεί κράτος. Ναζίμ Τσαβούσογλου σύμφωνα με τον πρώην υπουργό Παιδείας, ο πανεπιστημιακός τομέας αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τρίτο του ΑΕΠ της περιοχής.

Κλείσιμο, ψευδείς βίζες, σκληρότερα μέτρα

Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Εσωτερικών, αυτό δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι φοιτητές με φοιτητική βίζα δεν ξεκινούν το ακαδημαϊκό έτος στα πανεπιστήμια, αλλά περνούν τα πράσινα σύνορα στη Δημοκρατία από την Κύπρο, όπου στη συνέχεια υποβάλλουν αίτηση για άσυλο. Επιπλέον, ο υπάλληλος του υπουργείου υποστήριξε ότι οι μετανάστες χρησιμοποιούνται ως εργαλείο από την Τουρκία και ότι εσκεμμένα διευκολύνουν τις διελεύσεις. Οι Τούρκοι ηγέτες απορρίπτουν αυτή την κατηγορία. Για το λόγο αυτό, η διπλωματική σύγκρουση εξακολουθεί να είναι εμφανής σήμερα: σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της νότιας κυβέρνησης, ο αριθμός των παράτυπων μεταναστών που περνούν τα πράσινα σύνορα έχει αυξηθεί κατακόρυφα από το 2015, ωστόσο, η τουρκική πλευρά δηλώνει ότι δεν ενθαρρύνει τη ροή μετανάστες.

Η Κυπριακή Δημοκρατία θα έβλεπε τη λύση του προβλήματος με την ανέγερση φράχτη κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης του πυρός, την καταστολή της εμπορικής λειτουργίας των κανονισμένων γάμων, την αυστηρότερη τιμωρία των λαθρεμπόρων και των διακινητών και τη λήψη αυστηρότερων μέτρων εναντίον όσων έχουν πλαστές φοιτητικές βίζες. .

Εκτός από το πρόβλημα της παράνομης διέλευσης των συνόρων, αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά εργαζομένων που γεννήθηκαν εκτός ΕΕ και απασχολούνταν με προσωρινές συμβάσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Το 2020, το ποσοστό αυτό ήταν υψηλότερο στην Πολωνία (40,6%), ακολουθούμενη από την Κύπρο (35,8), την Ισπανία (35,1), την Πορτογαλία (26,8) και τη Σουηδία (25,2%).

Συνολικά, μπορεί να ειπωθεί ότι το πρόβλημα που παρουσιάστηκε παραπάνω είναι μόνο ένα μικρό μέρος του ελληνοτουρκικού ανταγωνισμού και καθιστά ένα νησί ζώνη σύγκρουσης μεταξύ των δύο χωρών που αξίζει την ειρήνη.

Klaudia Tóth, υπάλληλος του Ινστιτούτου Μετανάστευσης Ερευνών.