Η λύση του Κυπριακού, που βρίσκεται στη διεθνή ατζέντα από το 1968 και περιμένει επί μισό περίπου αιώνα επίλυση, έχει φτάσει σε ένα εξαιρετικά σημαντικό στάδιο.

Οι διαπραγματεύσεις για την Κύπρο διακόπηκαν τελευταία φορά τον Μάρτιο του 2012 και, με την κοινή δήλωση που εγκρίθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2014, ξεκίνησαν εκ νέου οι διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση λύσης στα προβλήματα του νησιού.

Αν και η διαδικασία των διαπραγματεύσεων είχε τους λόξυγγκας της, η αποφασιστική και προσανατολισμένη στα αποτελέσματα προσέγγιση των δύο ηγετών, Mustafa Akıncı και Νίκος Αναστασιάδης, ξεπέρασε πολλά εμπόδια και σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στους πέντε βασικούς τομείς: οικονομία, ευρωπαϊκή πολιτική. Ένωση, δικαιώματα ιδιοκτησίας, κατανομή γης και εξουσίας.

Οι Κύπριοι ηγέτες συναντήθηκαν τελευταία φορά στις 7-11 Νοεμβρίου και στις 20-21 Νοεμβρίου στην ελβετική πόλη Mont Pélerin. Αν και δεν βρέθηκε λύση, μετά την επιστροφή τους στην Κύπρο εξέφρασαν ξανά την επιθυμία τους να βρεθεί λύση. Αποφάσισαν να συναντηθούν ξανά την 1η Δεκεμβρίου και, καθώς δεν είχαν γίνει οι προετοιμασίες, οι διαπραγματεύσεις, αυτή τη φορά στη Γενεύη, αναβλήθηκαν για τις 9 Ιανουαρίου.

Στο τέλος των διαπραγματεύσεων, στις 9 Ιανουαρίου, η Διάσκεψη για την Κύπρο, με τη συμμετοχή των εγγυητριών χωρών Τουρκία, Ελλάδα και Μεγάλη Βρετανία, θα συνεδριάσει στις 12 Ιανουαρίου. Πολλοί πιστεύουν ότι: η διαπραγματευτική διαδικασία έχει φτάσει σε ένα σημείο από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή.

Πριν από τη δίκη της Γενεύης, τα μέρη προσπάθησαν να διαπραγματευτούν αρκετές φορές για να φτάσουν στη Γενεύη με όσο το δυνατόν λιγότερα αμφιλεγόμενα ζητήματα.

Ο Ελληνοκύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης συναντήθηκε στην Αθήνα ενόψει της συνόδου κορυφής της Γενεύης για συμφωνία στρατηγικής με την Ελλάδα και ο Πρωθυπουργός της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου Hüseyin Özgürgün και ο Πρόεδρος Mustafa Akıncı συμμετείχαν σε σημαντικές διαπραγματεύσεις στην Άγκυρα.

Στις δηλώσεις τους, η τουρκική και η ελληνική πλευρά τόνισαν ότι πρέπει να απέχουν από δηλώσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και οι δύο ηγέτες τόνισαν με κάθε ευκαιρία ότι ήθελαν να αφήσουν μια ενωμένη Κύπρο στις επόμενες γενιές, γεγονός που δημιούργησε θετικές προσδοκίες.

Από την πλευρά της Τουρκίας, η Άγκυρα πάντα υποστήριζε τη λύση της οποίας ηγείται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Η Τουρκία εκπροσωπείται επίσης στη διάσκεψη της Γενεύης, κάτι που σχεδόν αποδεικνύει ότι αποδίδει μεγάλη σημασία σε αυτό το θέμα.

Η Τουρκία πάντα υποστήριζε και υποστήριζε την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, ειδικά μετά το 2002, εξέφρασε ξεκάθαρα τη στήριξή της στη λύση και στην ψηφοφορία του 2004 (Σχέδιο Ανάν) εξέπληξε τους ενδιαφερόμενους και ψήφισε ναι.

Σήμερα στηρίζουν και τις διαπραγματεύσεις μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας Mustafa Akıncı και του Έλληνα Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, οι οποίες βρίσκονται πλέον στο τελικό τους στάδιο.

Σε επόμενη φάση, παρουσία στη Γενεύη ανακοίνωσαν και οι εγγυήτριες χώρες Τουρκία και Μεγάλη Βρετανία.

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Ελλάδα…

Τέλος, στις 12 Ιανουαρίου θα είναι παρούσα και η Ελλάδα στη Γενεύη.

Αν και ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν έχει ακόμη ανακοινώσει την παρουσία του στη Γενεύη, συζητά το Κυπριακό με αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενόψει της συνόδου κορυφής, δείχνοντας ότι και η Αθήνα προετοιμάζεται στη Γενεύη.

Παράλληλα, σύμφωνα με ορισμένα δημοσιεύματα του ελληνικού Τύπου, η διάσκεψη για την Κύπρο θα μπορούσε να ματαιωθεί ακόμη και πριν από την έναρξη της.

Από τα τρέχοντα γεγονότα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ένας υπερβολικός ρόλος αποδίδεται στο καθεστώς του εγγυητή της Τουρκίας και στην τουρκική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο.

Ίσως το πιο κρίσιμο σημείο των διαπραγματεύσεων της Γενεύης θα είναι η ασφάλεια και οι εγγυήσεις. Με άλλα λόγια, η ελληνική πλευρά επιμένει να τερματίσει την τουρκική στρατιωτική παρουσία και ισχυρίζεται ότι ως «χώρα-μέλος» της ΕΕ δεν χρειάζεται εγγυητή.

Ωστόσο, μετά τις συγκρούσεις και τις σφαγές που σημειώθηκαν μεταξύ 1963 και 1974, η τουρκοκυπριακή κοινότητα το θεώρησε απαράδεκτο.

Να θυμίσουμε ότι το 1960, κατά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, που διήρκεσε μόλις 3 χρόνια, η Τουρκία αποφάσισε ότι η Ελλάδα και η Μεγάλη Βρετανία θα ήταν οι εγγυήτριες χώρες. Αυτές οι χώρες υπέγραψαν επίσης συνθήκη συμμαχίας και εγκατέστησαν στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο ενάντια σε εξωτερικές απειλές.

Ένα άλλο σημαντικό θέμα είναι το ζήτημα της ιδιοκτησίας και της επικράτειας.

Μετά το 1974, αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια κοινή αντιπροσωπεία σχετικά με τα σπίτια και τα εδάφη που εγκατέλειψαν οι Τούρκοι που μετακινούνταν από το νότο και οι Έλληνες από το βορρά. Και τα δύο μέρη μπορούν να διορίσουν τον ίδιο αριθμό εμπειρογνωμόνων στην αντιπροσωπεία. Όσον αφορά τα αγαθά που αφήνονται επί τόπου, η αντιπροσωπεία μπορεί να λάβει τρεις αποφάσεις: παράδοση, ανταλλαγή ή αποζημίωση.

Δεν έχει ληφθεί ακόμη απόφαση για την εδαφική κατανομή και αναλογία. Το KKTC ελέγχει επί του παρόντος περίπου το 35% του νησιού. Εάν επιτευχθεί η συμφωνία, η έκταση του Τουρκικού Ομόσπονδου Κράτους της Κύπρου θα μπορούσε να μειωθεί στο 29,2% σύμφωνα με τη διαπραγματευτική βάση της αντιπροσωπείας, αλλά η ελληνική πλευρά επιμένει στο 28,2%.

Επιστρέφοντας στις μέρες μας, το θέμα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η Κύπρος χρησιμοποιείται ως διαπραγματευτικό στοιχείο στις σχέσεις Τουρκίας-Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο ρόλος της Ρωσίας στην περιοχή, οι ανακαλυφθέντες πόροι υδρογονανθράκων στο νησί τα τελευταία χρόνια και η σημασία του από τη σκοπιά του διεθνούς ενεργειακού διαδρόμου.

Είναι δύσκολο να προβλέψουμε ποια θα είναι η έκβαση των διαπραγματεύσεων της Γενεύης. Δέκα μέρες πριν από τη σύνοδο κορυφής παραμένουν σημαντικά ερωτηματικά. Ίσως είναι χρήσιμο να υπενθυμίσουμε την ακόλουθη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας του KKTC, Mustafa Akıncı, προκειμένου να ανταποκριθούμε με κάποιο τρόπο στις προσδοκίες:

«Έχουμε σημειώσει πρόοδο σε πολλά θέματα, αλλά δεν είναι μυστικό ότι υπάρχουν ακόμα αντιφάσεις που πρέπει να επιλυθούν. Στις 11 Ιανουαρίου, στη Γενεύη, και οι δύο πλευρές θα παρουσιάσουν τις ιδέες τους και την επόμενη μέρα, 12 Ιανουαρίου, θα ξεκινήσουμε τις διαπραγματεύσεις για το θέμα ασφάλειας και εγγυήσεων με τη συμμετοχή των εγγυήτριων χωρών Είναι ακόμα αδύνατο να πούμε τι αποτέλεσμα θα πετύχουμε στη Γενεύη Ως τουρκοκυπριακή πλευρά θα πάμε στη Γενεύη για να δημιουργήσουμε μια νέα ενωμένη Κύπρο σε μια ένωση σε δύο μέρη και δύο κοινωνίες, βασισμένες στην πολιτική ισότητα των δύο ιδρυτικών κρατών, υπό συνθήκες που ανταποκρίνονται σε όλες τις πολιτικές προσδοκίες και την αποφασιστικότητά μας.»