“Συχνά, το γέλιο και η ντροπή συμπλέκονται. Ένα επεισόδιο γέλιου σε ένα άτομο μπορεί να προκαλέσει ντροπή σε ένα άλλο. Και καθώς τέτοιες καταστάσεις επαναλαμβάνονται, το ενδιαφερόμενο άτομο αναπτύσσει τελικά έναν βαθύ φόβο για το γέλιο. Όχι πλέον, δεν θεωρεί πλέον το γέλιο ως ουσιαστικό προϋπόθεση για μια ζωή γεμάτη χαρά, το αντίθετο.Σιγά σιγά δεν θα μπορεί πια να διακρίνει το παιχνιδιάρικο πειράγμα από τη σκληρή γελοιοποίηση.Έτσι γεννιέται η γελωτοφοβία, ως έντονος και παράλογος φόβος για τα πάντα και όποιος μπορεί να σε κοροϊδέψει, ή να σε κοροϊδέψει. Οι παραπάνω εξηγήσεις, που διατύπωσε η ψυχολόγος Elena-Carmen Țuca στη μελέτη «Χέρι-χέρι με την ντροπή στην ψυχοθεραπεία» (Curtea Veche, 2022), συνεχίζονται με την ανάδειξη αυτής της κατάστασης που ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα από τους ειδικούς.

Το γέλιο ως έκφραση αηδίας

«Η έννοια της γελωτοφοβίας περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον ψυχαναλυτή Michael Titze το 1995. Ο Γερμανός ειδικός δεν δίστασε να δείξει ότι κάθε μορφή γέλιου έχει, για τον γελωτοφοβικό, ένα αυστηρά αρνητικό νόημα. Ο ασθενής αντιλαμβάνεται όλα τα είδη γέλιου, ακόμη και αυτά που εκφράζουν ζεστασιά, ενσυναίσθηση και φιλία, ως εκφράσεις εχθρότητας και κακίας και τα εξισώνουν με απειλές για την αυτοεκτίμηση. Επομένως, το γέλιο δεν έχει κοινή λογική στη ζωή του», πρόσθεσε η Elena-Carmen Țuca.

Κατωτερότητα – ανωτερότητα

Σύμφωνα με τον Leonid Karasëv («Φιλοσοφία του Γέλιου», 2016), η ντροπή και το γέλιο βρίσκονται σε διαφορετικούς πόλους, και πιο ρητά η ντροπή είναι το αντίθετο της αυτοπεποίθησης, της χαράς και της υπερηφάνειας. “Όταν κάποιος εκτίθεται δημόσια με ενοχλητικό τρόπο, αυτός που παρατηρεί την κακή έκθεση του άλλου ξεσπά σε γέλια, ένα γέλιο που μεταφέρει στον ντροπιασμένο: “Είσαι ελαττωματικός, είμαι ανώτερός σου”! Είναι δύσκολο να ελέγξεις την ανάδυση του αισθήματος ντροπής, γιατί είναι αδύνατο να σταματήσει ένα ξέσπασμα γέλιου. Η ντροπή επομένως αντανακλά μια συναισθηματική κατάσταση κατωτερότητας, ενώ το γέλιο υποδηλώνει ανωτερότητα», κατέληξε η Elena-Carmen Țuca.

Το κλειδί: η σχέση γονέα-παιδιού

Ποια είναι όμως πραγματικά η ρίζα αυτής της κατάστασης; «Η κύρια πηγή της γελωτοφοβίας βρίσκεται σε τραυματικά γεγονότα που σχετίζονται με επαναλαμβανόμενη γελοιοποίηση κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, αλλά ο σπόρος βρίσκεται στις πρώιμες αλληλεπιδράσεις μεταξύ παιδιών και γονέων». Πιο ακριβώς; “Το στυλ γονικής μέριμνας στην οικογένεια είναι γενικά υπερπροστατευτικό και πολύ ελεγκτικό. Και αυτό συμβάλλει στην εμφάνιση και ανάπτυξη ντροπής στο παιδί. Όταν δεν συμμορφώνεται με τις προσδοκίες που του έχει επιβάλει η οικογένεια, το παιδί Α μπορεί να ντρέπεται είτε με το να σε κοροϊδεύουν μπροστά σε όλους τους παρευρισκόμενους είτε με το να σου λένε «Είσαι ανόητος!» είτε «Δεν μπορείς να κρατήσεις ούτε ένα ποτήρι νερό στο χέρι σου!», είτε γελώντας με αυτό που προσπάθησε να κάνει και απέτυχε (για παράδειγμα, ένα σχέδιο), ή αποσύροντας την αγάπη και την υπερβολική του άγνοια, σε μη λεκτικό τόνο, επίπεδο επίπεδο, αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια άκαμπτη σιλουέτα και μια σταθερή στάση σώματος.

Συναισθηματικό μπλοκάρισμα

Τελευταία σχόλια: «Αντιμέτωπο με ταπεινωτικά μηνύματα, το παιδί προσπαθεί να προστατευτεί ελέγχοντας υπερβολικά τους μυς του προσώπου του. Αυτό δημιουργεί ένταση που οδηγεί σε συναισθηματικό μπλοκάρισμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια ανεπάρκεια στην ανάπτυξη των σχεσιακών δεξιοτήτων, εξ ου και τη δυσκολία ένταξης σε μια ομάδα – η οποία κατά την εφηβεία είναι απαραίτητη για την ψυχική υγεία κάθε ατόμου». Η θεραπεία? «Ψυχοθεραπεία!», είπε η Έλενα-Κάρμεν Σούκα.

Δύο ελληνικές λέξεις

Η γελωτοφοβία είναι ένας όρος που σχηματίζεται από δύο ελληνικές λέξεις: «τζέλος» («γέλιο») και «φόβος» («φόβος»). Σε χαλαρή μετάφραση, θα σήμαινε «φόβος του γέλιου», ο φόβος ενός ατόμου να γίνει στόχος των ειρωνειών των συνομηλίκων του.

“Συχνά, το γέλιο και η ντροπή συμπλέκονται. Ένα επεισόδιο γέλιου σε ένα άτομο μπορεί να προκαλέσει ντροπή σε ένα άλλο. Και καθώς τέτοιες καταστάσεις επαναλαμβάνονται, το ενδιαφερόμενο άτομο αναπτύσσει τελικά έναν βαθύ φόβο για το γέλιο”, Elena-Carmen Țuca, ψυχολόγος

«Η κύρια πηγή της γελωτοφοβίας βρίσκεται σε τραυματικά γεγονότα που συνδέονται με την επαναλαμβανόμενη γελοιοποίηση κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία», Elena-Carmen Țuca, ψυχοθεραπεύτρια