Όταν επισκέπτεστε την Ουγγαρία, το πρώτο ταξίδι του Nikosz Szakulisz σχεδόν πάντα οδηγεί στο Csongrád. Ο 85χρονος Έλληνας κύριος εξακολουθεί να θεωρεί τον οικισμό στην Τίσα την «πόλη της καρδιάς του», όπου έκανε τέσσερις φίλους ως μαθητής λυκείου, με τους οποίους διατηρεί επαφή.
Ο Nikosz Szaulisz γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό 350 κατοίκων κοντά στα ελληνοαλβανικά σύνορα, από όπου οι κομμουνιστές, χωρισμένοι από τους γονείς του, τον πήγαν στη γειτονική Αλβανία μαζί με τα άλλα παιδιά του χωριού. Εδώ, μετά από μια περίοδο φτώχειας, τα παιδιά μοιράστηκαν στις διάφορες σοσιαλιστικές χώρες. Κάπως έτσι κατέληξε ο Νίκος στην Ουγγαρία, στο σπίτι των παιδιών Fehérvárcsurgó. Εδώ τελείωσε το δημοτικό σχολείο με τους Έλληνες συνομηλίκους του, χωρίς να γνωρίζει τίποτα για τους γονείς του.
Δημιουργούνται ισόβιες φιλίες
Στη συνέχεια, οι νέοι Έλληνες διασκορπίστηκαν από το ορφανοτροφείο σε πολλές ουγγρικές πόλεις για να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους. Μεταφέρθηκε στο Nikosz Csongrád, στον κοιτώνα του γυμνασίου János Batsányi. Εκεί έκανε φίλους με τους οποίους διατηρεί μέχρι σήμερα επαφή. Έγιναν ιδιαίτερα φίλοι με τον József Botos, τον μελλοντικό επίτιμο δημότη της πόλης. Ο αθλητισμός τους έφερε κοντά, έκαναν και οι δύο στίβο.
Ξεσπά επανάσταση
Τα νέα της επανάστασης του 56 έφτασαν και στην πόλη, καθώς εκπρόσωποι της νεολαίας, αυτός και ο József Botos εξελέγησαν μέλη της Επαναστατικής Επιτροπής του Csongrád, έτσι πέρασαν αυτές τις λίγες όμορφες μέρες μαζί.
Ήταν εκεί κατά τη διάρκεια της μεγάλης διαμαρτυρίας στην κεντρική πλατεία, όταν ένα μαχητικό αεροσκάφος πυροβόλησε πολλούς πυροβολισμούς στο πλήθος, αλλά χτύπησε μόνο την οροφή και τα παράθυρα του γυμναστηρίου και στη συνέχεια συνετρίβη στο Bökény. Ο Νίκος ήταν εκεί όταν αφαιρέθηκε το άγαλμα της Ζόγια, αλλά και όταν ο διευθυντής γραμματέας του κόμματος του κολεγίου σώθηκε από το λιντσάρισμα. Μικροί μαθητές έκαναν επίσης περιπολίες στις αγορές, φέρνοντας τρόφιμα στους λιμοκτονούντες πολίτες της Βουδαπέστης.
Ο Καταλίν Μπότος θυμήθηκε τις μέρες της επανάστασης.
Χειρότερα δεν γίνεται και στην Ελλάδα
Στο κύμα τρόμου που σάρωσε τον Ιανουάριο του 1957, οι Pufajka έψαχναν επίσης για αποδιοπομπαίους τράγους στο Csongrád.
Έπιασαν τον Jóska και τον ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου για να καταθέσουν εναντίον ενός από τους αγαπημένους τους δασκάλους, του διάσημου μαθηματικού Sándor Kalmár. Καθώς δεν ήθελε να το κάνει, τον πήγαν να τον πυροβολήσουν στο προαύλιο… Μετά, τελικά, μετά από πολύωρο μαρτύριο, τον έσπρωξαν στο δρόμο, κατά μείον 10 μοίρες. Η μητέρα του Νίκος και του Τζόσκα κρυβόταν στην πόρτα δίπλα, την πήραν και την έφεραν σπίτι
Ο Καταλίν Μπότος θυμήθηκε τις μέρες των αντίποινων. Μετά από αυτό, ο Νίκος αποφάσισε ότι παρά την εισαγωγή του στην ιατρική σχολή στο Σέγκεντ, θα επέστρεφε στην Ελλάδα.
Ο θείος Nikosz και ο Öcsi, οι δύο καλοί φίλοι
Στο σπίτι, φυσικά, δεν τον υποδέχτηκαν με ανοιχτές αγκάλες, γιατί στα μάτια των Ελλήνων ηγετών της εποχής, οποιαδήποτε σοσιαλιστική χώρα ήταν εν δυνάμει κατάσκοπος: ο Νίκος ανακρίθηκε από την ελληνική αστυνομία για 22 ημέρες.
Δυσκολεύτηκε πολύ να βρει δουλειά, πρώτα έγινε διερμηνέας στην ομάδα του Ολυμπιακού, μετά προπονήθηκε και ως φυσιοθεραπευτής. Η ομάδα του Παναθηναϊκού είχε ήδη έναν ζυμωτήρα και έναν μασέρ, προπονητής του οποίου δεν ήταν άλλος από τον Φέρεντς Πούσκας: Ο Öcsi Puskás και ο Nikosz έγιναν ισόβιοι φίλοι.
Η καρδιά έρχεται σπίτι
Έκτοτε, ο Nikosz Szakulisz κράτησε την Ουγγαρία σε μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά του, πήρε και την ουγγρική υπηκοότητα. Στις 20 Αυγούστου του τρέχοντος έτους, τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο για τα προσόντα του στην ανάπτυξη των ελληνοουγγρικών σχέσεων. Αν μπορεί, έρχεται και στο Csongrád: τα τελευταία δύο χρόνια έχει δώσει το βραβείο στον καλύτερο μαθητή στην τελετή έναρξης του λυκείου. Η τελευταία φορά που επισκέφτηκε τους παλιούς του φίλους ήταν πριν από μερικές εβδομάδες για να συνεχίσει να καλλιεργεί τη δεκαετίες φιλία τους.
