Τον Ιούνιο, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν κάλεσε την Ελλάδα να αποστρατικοποιήσει τα νησιά του Αιγαίου, λέγοντας ότι «δεν αστειεύεται» με τέτοια σχόλια. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι η Ελλάδα έχει δημιουργήσει στρατιωτική παρουσία στο Αιγαίο, παραβιάζοντας τις συμφωνίες που εγγυώνται τον αφοπλισμό των νησιών. Υποστήριξε ότι τα νησιά παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα μόνο με την προϋπόθεση ότι θα αποστρατικοποιηθούν στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Καθημερινή καθημερινή εφημερίδα.

Η στρατιωτικοποίηση των νησιών

Η Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, θεωρεί ότι η Τουρκία εσκεμμένα παρερμήνευσε τις συνθήκες που διέπουν τις ένοπλες δυνάμεις στα ανατολικά της νησιά και ισχυρίζεται ότι έχει νομική βάση για να αμυνθεί μετά από εχθρικές ενέργειες της Άγκυρας, συμπεριλαμβανομένων απειλών, μακροχρόνιου πολέμου.

Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στη Μεσόγειο Θάλασσα (1.870 χιλιόμετρα), δεν μπορεί να επωφεληθεί από την κερδοφόρα εξόρυξη φυσικού αερίου από την ανατολική Μεσόγειο, που υπογράφηκε το 1922 Συμφωνία της Λωζάνης λόγω της Η συμφωνία προστάτευε την κυριαρχία της Τουρκίας από την επιθετικότητα των μεγάλων δυνάμεων του κόσμου τότε. Με τη σειρά του, στέρησε από την Τουρκία σχεδόν όλα τα θαλάσσια δικαιώματα στη Μεσόγειο υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου.

Η Αμερική κινείται

Πριν από τρεις εβδομάδες, με αφορμή την εκατονταετηρίδα του ελληνοτουρκικού πολέμου, ο Ερντογάν πανηγύρισε τη «μεγάλη επίθεση» των Τούρκων κατά των Ελλήνων, τους οποίους χαρακτήρισε «μαριονέτες» στην υπηρεσία των «προδοτών» ξένων δυνάμεων. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δεν σταμάτησε εκεί. Το ανακοίνωσεότι η κυριαρχία των ελληνικών νησιών είναι αδιαμφισβήτητη και ότι οι δηλώσεις του Προέδρου Ερντογάν για την Αθήνα είναι «βλαβερές».

Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ προχώρησε στη συνέχεια ακόμη περισσότερο, και το βράδυ της περασμένης Παρασκευής ανακοίνωση, ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα μπορεί και πάλι να αγοράζει αμερικανικά όπλα από τον Οκτώβριο. Τερματίζει ένα εμπάργκο που επιβλήθηκε από την Ουάσιγκτον το 1987 με την ελπίδα να αυξηθεί η πίεση για μια διευθέτηση του διαιρεμένου νησιού κατόπιν διαπραγματεύσεων. Επιπλέον, θα πρέπει να αποτρέψει την περαιτέρω στρατιωτικοποίηση της σύγκρουσης.

Η Κύπρος έλαβε όπλα από τη Ρωσία

Το αμερικανικό εμπάργκο δεν είχε ποτέ το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά κυρίως ενθάρρυνε την κυπριακή κυβέρνηση να αναζητήσει άλλους προμηθευτές όπλων. Συγκεκριμένα, βρήκε αυτό που έψαχνε στη Μόσχα. Το Ορθόδοξο νησιωτικό κράτος διατηρεί στενές πολιτιστικές, οικονομικές και προσωπικές σχέσεις με τη Ρωσία μέσω της μεγάλης ρωσικής κοινότητας.

Η άρση του εμπάργκο στην Ουάσιγκτον μπορεί επίσης να γίνει κατανοητή ως χειρονομία καλής θέλησης που στοχεύει να δεσμεύσει την κυβέρνηση της Λευκωσίας, που αγωνίζεται με κυρώσεις κατά της Ρωσίας, πιο κοντά στο δυτικό στρατόπεδο. Οι κυπριακές ναυτιλιακές εταιρείες, όπως και αυτές της Ελλάδας, εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στο θαλάσσιο εμπόριο με τη Ρωσία και θα αισθανθούν τον αντίκτυπο των μέτρων για τον περιορισμό των ρωσικών εξαγωγών πετρελαίου. Προϋπόθεση για την πώληση αμερικανικών όπλων είναι να μην μπορούν να μπουν ρωσικά πολεμικά πλοία στα κυπριακά λιμάνια.

Έντονη κριτική στην Άγκυρα

Η απόφαση της Παρασκευής θα πρέπει να ερμηνευτεί στο πλαίσιο της ελληνοτουρκικής σύγκρουσης και των γεωπολιτικών αλλαγών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ενώ η Λευκωσία και η Αθήνα χαιρέτησαν τη δήλωση της Ουάσιγκτον, η Τουρκία και η κυβέρνηση της Βόρειας Κύπρου καταδίκασαν έντονα την απόφαση των ΗΠΑ.

Το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών σύμφωνα με τη δήλωσή του Η άρση του εμπάργκο οδηγεί σε κούρσα εξοπλισμών στο νησί, απειλώντας την ειρήνη στην περιοχή. Επιπλέον, η άνιση μεταχείριση μεταξύ των δύο πλευρών ευνοεί την αδιαλλαξία των Ελληνοκυπρίων και έτσι περιπλέκει τη διευθέτηση της σύγκρουσης.

Η τουρκική πλευρά δεν έχει εντελώς άδικο όταν επισημαίνει την ανισορροπία που προκλήθηκε από την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ και τις επακόλουθες δυσκολίες στην εξεύρεση συμβιβασμού. Η τελευταία σοβαρή προσπάθεια επανένωσης, τα λεγόμενα Χάρτης του Ανάν Απέτυχε πριν από 18 χρόνια λόγω του ελληνοκυπριακού βέτο.

Ωστόσο, η πρόοδος στο Κυπριακό παρεμποδίζεται επίσης από τις εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή, οι οποίες έχουν πυροδοτηθεί κυρίως από την Τουρκία τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στη διαμάχη για τα θαλάσσια σύνορα της πλούσιας σε πόρους περιοχής.

Οι εντάσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας είναι υψηλές μετά την τουρκική στρατιωτική κατοχή της βόρειας Κύπρου πριν από 48 χρόνια. Η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ απλώς αύξησε αυτό. (Φωτογραφία: ΜΤΙ/ΕΠΑ/Κάτια Χριστοδούλου)

Η Ουάσιγκτον έχει τοποθετηθεί εδώ και τρία χρόνια

Το φθινόπωρο του 2019, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο υπέγραψε συμφωνία με την Αθήνα που επιτρέπει στα αμερικανικά στρατεύματα να κάνουν ευρύτερη χρήση των ελληνικών βάσεων. Η Ελληνοαμερικανική Αναγέννηση στρατιωτικό συμβόλαιο Το πόρισμά του το φθινόπωρο του 2019 υπογράμμιζε ότι η Ανατολική Μεσόγειος -που είναι το σημείο συνάντησης Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής- έσοδα στην πρώτη γραμμή της αμερικανικής στρατηγικής σκέψης. Μόνο και μόνο επειδή η Άγκυρα και η Μόσχα επεκτείνουν σταθερά την παρουσία τους στη Μεσόγειο, από τη Λιβύη μέχρι την Αίγυπτο.

Βάσει της σύμβασης, η Ουάσιγκτον θα επεκτείνει την 6η βάση του στόλου της στην Κρήτη, θα δημιουργήσει μια βάση drone στην κεντρική Ελλάδα και θα κατασκευάσει στο λιμάνι της Αλεξανδροπούλης μια στρατιωτική βάση η οποία σήμερα ρόλος κλειδί παίζει ρόλο στις αποστολές όπλων της Ουάσιγκτον στην Ουκρανία.

Ο Ερντογάν φλερτάρει με τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης

Ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, εν τω μεταξύ, συνεχίζει τη γεωπολιτική του ταλάντευση παρά τον πόλεμο της Ρωσίας με την Ουκρανία. Μετά τη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) το περασμένο Σάββατο, ο Ερντογάν είπε ότι η χώρα του επιδιώκει να γίνει πλήρες μέλος του οργανισμού ασφαλείας που κυριαρχείται μεταξύ Κίνας-Ρωσίας.

(Σελίδα του συγγραφέα του Csaba Káncz διαθέσιμο εδώ.)