Η «Μαρία» ακόμα δεν μπορεί να πιστέψει ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έχει εισβάλει στην Ουκρανία. Με καταγωγή από τη Μόσχα, η 29χρονη νεαρή, που δεν θέλει να δημοσιοποιήσει το πραγματικό της όνομα, ζει τρία χρόνια στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στη βόρεια Ελλάδα.

Ο φοιτητής της Νομικής είναι παντρεμένος με Έλληνα και είναι επίσημα εγγεγραμμένος στην Ελλάδα, όπως περίπου 15.000 άλλοι Ρώσοι. Παραδοσιακά, η σύνδεση μεταξύ των δύο κυρίως χριστιανο-ορθόδοξων χωρών ήταν στενή. Η Μαρία σπούδασε ελληνικά στο πανεπιστήμιο πριν πραγματοποιήσει το σχέδιό της να μεταναστεύσει στην Ελλάδα.

Η Ρωσίδα δεν είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενη, αλλά ως Ορθόδοξη Χριστιανή αισθάνεται λιγότερο ξένη προς την Ελλάδα παρά με άλλα μέρη της Ευρώπης. «Η θρησκεία μας ενώνει, μεταξύ άλλων και πολιτιστικά», είπε η Μαρία στη DW. “Έχω ταξιδέψει πολύ και ξέρω ότι πρέπει να προσαρμοστείς αν θέλεις να ζήσεις στο εξωτερικό. Όμως στην Ελλάδα δεν χρειάστηκε να προσαρμοστώ σε πολλά πράγματα”.

Από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, η οικονομική κατάσταση στη Ρωσία έχει επίσης επιδεινωθεί, μας λέει η Μαρία: “Τα καταστήματα κλείνουν στη Μόσχα. Δεν υπάρχουν αρκετά φάρμακα. Πολλά άλλα λείπουν”, είπε η Μαρία. Στην υπόλοιπη χώρα, εξηγεί η νεαρή, είναι απολύτως φυσιολογικό. «Ίσως ορισμένοι Ρώσοι να είναι κάπως ικανοποιημένοι που η κατάσταση του εφοδιασμού γίνεται προβληματική ακόμη και στις μεγάλες πόλεις».

Πολλοί από τους συγγενείς και τους φίλους του έφυγαν από τη χώρα, ο πατέρας του πέρασε τα σύνορα της Φινλανδίας και η μητέρα του τα σύνορα της Λευκορωσίας στη Λιθουανία.

Ουκρανοί Χριστιανοί που γιορτάζουν την ανάσταση του Κυρίου στο Bamberg της Γερμανίας

Για τη Μαρία, ένα πράγμα είναι σίγουρο: όταν πρόκειται για την παραμονή στην εξουσία, ο Πούτιν δεν γνωρίζει όρια. Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους λόγους που δεν βλέπει πλέον καμία προσωπική προοπτική στην πατρίδα του. Το σύστημα προπαγανδιστικών μέσων ενημέρωσης και τα ολοένα και πιο σκληρά κρατικά μέτρα κατά των αντιφρονούντων κατέστρεψαν την τελευταία της ελπίδα για βελτίωση, λέει.

Η Μαρία δεν καταλαβαίνει γιατί πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα δυσκολεύονται να καταδικάσουν τη Μόσχα για τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας: «Πριν από λίγες μέρες, ένας Έλληνας είπε ότι η κατάσταση στη Ρωσία ήταν καλή. Του αντιμίλησα και του εξήγησα πώς λειτουργούν πραγματικά τα πράγματα. μη με πιστεύεις».

Ελλάδα vs. Αθήνα

Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχίζει την πολιτική της ΕΕ για υποστήριξη του Κιέβου στον αγώνα κατά της Μόσχας και η Ελλάδα έχει ήδη παραδώσει όπλα στην Ουκρανία. Ωστόσο, οι τρέχουσες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι περισσότεροι από τους μισούς πολίτες δεν υποστηρίζουν τις πολιτικές της κυβέρνησής τους. Ενώ οι Ουκρανοί πρόσφυγες γίνονται δεκτοί με ανοιχτές αγκάλες στην Ελλάδα, πολλοί Έλληνες απορρίπτουν τα μέτρα της ΕΕ κατά της Ρωσίας.

Σύμφωνα με δημοσκόπηση, περισσότερο από το 60% των ερωτηθέντων αντιτίθενται ρητά στις παραδόσεις όπλων και πιστεύουν ότι η ευθύνη για τον πόλεμο ανήκει τόσο στη Μόσχα όσο και στο Κίεβο.

Αυτή η αμφίθυμη στάση μπορεί να εξηγηθεί, μεταξύ άλλων, από το γεγονός ότι οι συντηρητικοί Έλληνες θεωρούν παραδοσιακά τη Ρωσία ως σύμμαχο. Το 2019, πέντε χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Μητσοτάκης επισκέφτηκε ο ίδιος τη Μόσχα, όπου μίλησε για «σχέση εμπιστοσύνης» μεταξύ του κόμματός του της Νέας Δημοκρατίας και του κόμματος Ενωμένη Ρωσία του Πούτιν. Εξάλλου, ο Μητσοτάκης διαβεβαίωσε ότι η Ρωσία θα βρίσκει πάντα έναν «αξιόπιστο εταίρο» στην Ελλάδα.

Αδελφοί στην πίστη;

Αθανάσιος Γραμμένος, πολιτικός επιστήμονας

Σύμφωνα με τον πολιτικό επιστήμονα Αθανάσιο Γραμμένο, η συμπάθεια πολλών Ελλήνων για τη Ρωσία βασίζεται κυρίως στην κοινή ορθόδοξη πίστη: «Επί αιώνες η Ρωσία υπήρξε προστατευτική δύναμη των Ορθοδόξων Χριστιανών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».

Αν και η Μόσχα βοήθησε ενεργά, ο μύθος του μεγάλου σωτήρα της Ανατολής είναι γερά ριζωμένος στον ελληνικό πολιτισμό: και έτσι θα πραγματοποιήσει το όνειρο μιας νέας Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. »

Σε άλλες βαλκανικές χώρες, η Ρωσία προσπαθεί να αποκτήσει επιρροή μέσω της ορθόδοξης πίστης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία, όπου οι απόψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση διίστανται. «Σε αυτή την περιοχή, η Ρωσία διαδίδει την παλιά ιδέα μιας Ορθόδοξης ένωσης».

Μια πιο περίπλοκη προοπτική για την Ελλάδα, της οποίας η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει αναγνωρίσει την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ουκρανίας από το 2019, σαφώς αντίθετη με τη θέληση των ηγετών της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Ένα άλλο ζήτημα είναι το τι κηρύσσεται στις κυριακάτικες λειτουργίες. “Η εκκλησία στην Ελλάδα είναι μια αντανάκλαση της κοινωνίας. Υπάρχουν πολλοί ιερείς που πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας και επηρεάζουν πολλούς πιστούς”.

Η εμπιστοσύνη στη Ρωσία εξασθενεί

Δημοσιογράφος Σταύρος Τζίμας

Ο δημοσιογράφος Σταύρος Τζήμας ξέρει ακριβώς ποιες είναι οι συμπάθειες των συμπατριωτών του. Στην Ελλάδα, ο Τζήμας θεωρείται ειδικός στα Βαλκάνια, τη Ρωσία και την Ορθόδοξη Εκκλησία. Όσον αφορά τη Μόσχα, η ελληνική αριστερά εξακολουθεί να φλερτάρει με τη σοβιετική νοσταλγία και οι συντηρητικοί με την ορθόδοξη πίστη, επισημαίνει.

Ωστόσο, τέτοια ρομαντικά συναισθήματα εξηγούν μόνο εν μέρει γιατί ο πληθυσμός είναι τόσο απρόθυμος να καταδικάσει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αν τον καταδικάσει!

«Έχω την εντύπωση ότι μεγάλο μέρος των Ελλήνων φοβάται ότι η στήριξη των κυρώσεων κατά της Ρωσίας θα βλάψει τη χώρα μας», είπε ο Τζίμας στη DW.

Σημαντική άνοδο σημείωσαν και οι τιμές ορισμένων προϊόντων, ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου στην Ελλάδα. «Οι άνθρωποι φοβούνται ότι τα μέτρα κατά της Μόσχας θα γίνουν αισθητά στο δικό τους πορτοφόλι».

Πολιτικά, οι σχέσεις της Ελλάδας με τη Ρωσία έχουν καταστραφεί εδώ και καιρό. Ειδικά οι πολιτικές διαφωνίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στις σχέσεις μεταξύ των δύο κρατών, είτε πρόκειται για την προσάρτηση της ουκρανικής χερσονήσου στην Κριμαία το 2014 είτε για τη συμφωνία των Πρεσπών, με την οποία Ελλάδα και Μακεδονία του Βορρά έλυσαν τη μακροχρόνια διαφωνία τους για το όνομα το 2018.

Τότε είχε γίνει σκάνδαλο γύρω από την απέλαση από την Αθήνα αρκετών Ρώσων πρακτόρων που προσπάθησαν να πιέσουν κατά της υπογραφής της συμφωνίας.