Σε σενάριο Livia Pavelka

Δεκαεπτά χρόνια, η Βόρεια Μακεδονία περίμενε να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταξη της χώρας απαιτεί την ομόφωνη συναίνεση όλων των κρατών μελών της Ε.Ε. Οι συνθήκες για την ένταξη στην ΕΕ είναι πολύ διαφορετικές. Εκτός από την ομόφωνη συναίνεση των κρατών μελών, μέσω της αποδοχής του «κεκτημένου της ΕΕ» και της τήρησης των κριτηρίων της Κοπεγχάγης, η διαδικασία συνεχίζεται έως ότου η ίδια η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση να αποδεχθεί και να ενσωματώσει το νέο κράτος μέλος.

Καμία από αυτές τις προϋποθέσεις δεν μπορεί να θεωρηθεί εύκολη υπόθεση είτε για τη χώρα που επιθυμεί να ενταχθεί είτε για την Ε.Ε. Ωστόσο, ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος φαίνεται ότι ξύπνησε την Ένωση από τον λήθαργο της κούρασης της διεύρυνσης και

Η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία περίμεναν την έναρξη των διαπραγματεύσεων από το 2005 και από το 2014 και ακόμη και πριν από ένα μήνα δεν πίστευαν πραγματικά ότι θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν στο άμεσο μέλλον. Τι συνέβη κατά την περίοδο που μεσολάβησε ώστε, στις 19 Ιουλίου, η ΕΕ να ξεκινήσει τελικά τη φάση έναρξης των διαπραγματεύσεων;

Έχουν ήδη υπάρξει παραδείγματα κράτους μέλους να ασκεί βέτο στην ένταξη άλλης χώρας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα (η προσχώρηση της Σλοβενίας και της Κροατίας άσκησε βέτο λόγω συνοριακής διαφοράς ταυτόχρονα). Η Βόρεια Μακεδονία έπρεπε να απαντήσει στα βέτο της Ελλάδας και της Βουλγαρίας. Συνολικά, τα ανεπίλυτα ζητήματα μεταξύ γειτονικών χωρών είχαν ως αποτέλεσμα τη μορφή βέτο που εστιάζουν στην εθνική ταυτότητα της μιας ή της άλλης χώρας.

Η Ελλάδα ήταν η πρώτη που ανέστειλε την έναρξη της ενταξιακής διαδικασίας στη Βόρεια Μακεδονία, επικαλούμενη μια σύγκρουση που είχε διαρκέσει από το 1991 και

προέκυψε από φόβο ότι η Μακεδονία είχε εδαφικές διεκδικήσεις στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με αυτό, οι Έλληνες απέρριψαν την οικοδόμηση εθνών με βάση τη μακεδονική-μακεδονική συνέχεια. και τη χρήση του ονόματος της χώρας Μακεδονία. Σύμφωνα με την ενδιάμεση συμφωνία που συνήφθη το 1995, η πΓΔΜ δεσμεύτηκε να μην ασκήσει εδαφικές διεκδικήσεις σε καμία χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Η Ελλάδα, εν τω μεταξύ, έχει υποσχεθεί να μην εμποδίσει την ευρωατλαντική ενσωμάτωση της χώρας και έχει αποδεχθεί το όνομα του κράτους της Μακεδονίας, της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας.

Παρόλα αυτά, το ελληνικό βέτο συνέχισε να παρεμποδίζει την ενσωμάτωση και η σύγκρουση επιδεινώθηκε περαιτέρω από την εθνικιστική ρητορική που χτιζόταν στην πΓΔΜ από το 2008. Τελικά, το 2017, μια σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση ήρθε στην εξουσία σε αυτή τη χώρα των Δυτικών Βαλκανίων.

Η αλλαγή του ονόματος εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο το 2019, μετά την οποία τροποποιήθηκε και το σύνταγμα.

Δεν άργησε ένα άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, δηλαδή η Βουλγαρία, να ασκήσει βέτο στην πορεία της Βόρειας Μακεδονίας προς τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Στο επίκεντρο της σύγκρουσης, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, ήταν το ζήτημα της εθνικής ταυτότητας.

Από το 2007, το κράτος μέλος Βουλγαρία έχει εξαρτήσει την απόσυρση του βέτο με την αναγνώριση της βουλγαρικής καταγωγής της μακεδονικής γλώσσας, την ανακήρυξη των Βουλγάρων ως συνταγματική μειονότητα και τον τερματισμό της ρητορικής των εχθρών κατά της Βουλγαρίας.

Η Γαλλία παρουσίασε τελικά τη συμβιβαστική πρόταση τις τελευταίες ημέρες της προεδρίας της ΕΕ.

ΕΚΕΙ”Γαλλική σύσταση“(“Γαλλική πρόταση“), η ουσία της πρότασης είναι να διασφαλιστούν τα δικαιώματα της βουλγαρικής μειονότητας στη χώρα των Δυτικών Βαλκανίων και να τροποποιηθεί ανάλογα το σύνταγμα. Η πρόταση υποστηρίχθηκε από 68 μέλη από τα 120 μέλη του κοινοβουλίου της Βόρειας Μακεδονίας. Η σύσταση δεν περιελάμβανε Η Βουλγαρία αναγνωρίζει τη μακεδονική ως επίσημη γλώσσα, αλλά χάρη στον συμβιβασμό δεν ασκεί πλέον βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.

Πριν από ένα μήνα, διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους για να εκφράσουν την αντίθεσή τους στο βουλγαρικό βέτο. Το ένα βγήκε το 2021 μελέτη Σύμφωνα με εκείνη την εποχή, το 68% του πληθυσμού της Βόρειας Μακεδονίας τάχθηκε υπέρ της ένταξης στην ΕΕ. Το ποσοστό αυτό ήταν ακόμα 80% το 2014.

Σύμφωνα με το έγγραφο

η μείωση της αναλογίας των συνδέσμων μπορεί να είναι ευθέως ανάλογη με τη διακοπή της διαδικασίας σύνδεσης.

Έτσι, ενώ μπορεί να ήταν στα πρόθυρα της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι υποστηρικτές της ένταξης βγήκαν στους δρόμους.

Τώρα που το κοινοβούλιο της Βόρειας Μακεδονίας αποδέχθηκε τη γαλλική πρόταση, ξεκίνησαν νέες διαδηλώσεις, με επικεφαλής το δεξιό κόμμα της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE. είπε ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Hristijan Mickoski δήλωσε,

“δεν χρειαζόμαστε την Ευρώπη αν θέλουμε να αφομοιωθούμε“.

Είπε επίσης ότι εάν η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να δεχτεί πολίτες πολιτισμένης μακεδονικής εθνικότητας, η κοινωνία θα περιμένει να τοποθετηθούν άνθρωποι σε θέσεις λήψης αποφάσεων που αναγνωρίζουν ότι η Μακεδονία και η μακεδονική ταυτότητα είναι πάνω από όλα.

Ως εκ τούτου, η Βόρεια Μακεδονία φαίνεται να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να ενταχθεί στην ΕΕ. Οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν καν ξεκινήσει, αλλά φαίνεται ότι σύμφωνα με ορισμένους, η χώρα έχει ήδη κάνει πολλές θυσίες. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις υπόσχονται επίσης να είναι μια μεγάλη μπουκιά και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα κράτη μέλη δεν θα χρησιμοποιούν πλέον το δικαίωμα αρνησικυρίας τους.

Εικόνα: Robert ATANASOVSKI / AFP