Χρόνια πολλά, Πάνο Μπακάλη, ο αγωνιστής για τα δικαιώματα των Αρμάνων στην Αλβανία να μαθαίνουν στην αρουμάνικη διάλεκτο της ρουμανικής γλώσσας!! Μεγάλη γιορτή ψυχής γιορτάζουν σήμερα τα αδέρφια Αρμάνα στα Βαλκάνια!!!

Στις 10 Μαΐου 1905, ο Οθωμανός σουλτάνος ​​Αμπντούλ Χαμίτ Β’, μπαίνοντας στο 29ο έτος της βασιλείας του, υπέγραψε ένα ιράντα ή «φιρμάνι», όπως λεγόταν στον Τύπο της εποχής, με το οποίο αναγνωρίστηκαν οι Αρμάνοι της Αυτοκρατορίας Οθωμανοί. . ως «εθνικότητα» και ωφελήθηκαν από παιδεία και εκκλησία στη μητρική τους γλώσσα. Ο διπλωμάτης από το Βουκουρέστι είχε συμμετάσχει ενεργά στην εξασφάλιση της αναγνώρισης από το Οθωμανικό Κράτος των Αρμάνων, ιδίως από το πρόσωπο του στρατηγού Alexandru Em. Lahovary.

Η χειρονομία του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’ πρέπει να φανεί στον μακεδονικό εμφύλιο πόλεμο, που έγινε μεταξύ 1904 και 1908, ένας πόλεμος όλων εναντίον όλων, βασισμένος σε προσωρινές και ασταθείς συμμαχίες. Οι πιστές φιλίες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε σκληρούς εχθρούς μέσα σε μια νύχτα και το αντίστροφο.

Καθεμία από τις παραστρατιωτικές συμμορίες που δημιουργήθηκαν και χρηματοδοτήθηκαν από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία, τη Σερβία και την Αλβανία προσπάθησαν να καταλάβουν όσο το δυνατόν περισσότερα εδάφη από την Τουρκική Μακεδονία για να την προσαρτήσουν στη χώρα τους μόλις η Οθωμανική κρίση είχε οδηγήσει στην κατάρρευση της Αυτοκρατορίας.

Για γεωγραφικούς λόγους, οι Αρμάνοι ήταν οι μόνοι που δεν μπορούσαν να επωφεληθούν από την άμεση υποστήριξη της Ρουμανίας και ήταν οι μόνοι που υπέστησαν διώξεις χωρίς να μπορέσουν να αντεπιτεθούν ή να λάβουν προστασία από το ετοιμοθάνατο Οθωμανικό κράτος. Στην πραγματικότητα, οι καλές σχέσεις με την Οθωμανική Αυτοκρατορία που ο Βασιλιάς Κάρολος Α’ επιδίωκε συνεχώς να καλλιεργήσει και η ρουμανική πολιτική διατήρησης της ακεραιότητας του οθωμανικού κράτους στα Βαλκάνια ήταν πρόσθετοι λόγοι για την εκδίκηση των συμμοριών. , ειδικά από τους Έλληνες , εξαπλώνεται άγρια ​​πάνω από τους Αρμάνους.

Η ελληνορουμανική σύγκρουση είχε τις ρίζες της στην εποχή του Alexandru Ioan Cuza και στην εκκοσμίκευση των μοναστηριακών περιουσιακών στοιχείων, και ο Μακεδονικός Εμφύλιος ήταν απλώς μια προέκταση αυτού.

Στο πλαίσιο της ανεξέλεγκτης βίας στην πΓΔΜ, η Ρουμανία ενήργησε αποφασιστικά μέσω της διπλωματικής οδού για να προστατεύσει τους Αρμάνους. Η πίεση του Λαχοβάρι θα έδειχνε τα αποτελέσματά της το βράδυ της 9ης Μαΐου, όταν ο Αμπντούλ Χαμίτ κυκλοφόρησε το ακόλουθο κείμενο, που δημοσιεύτηκε στις 10 Μαΐου 1905, προθεσμία εντός της οποίας η Ρουμανία κάλεσε το Οθωμανικό κράτος να παραχωρήσει εθνικά δικαιώματα στους Αρμάνους:

Η Αυτοκρατορική Μεγαλειότητα ο Σουλτάνος, που με τα αισθήματά του για υψηλή δικαιοσύνη και γονική φροντίδα για τον λαό του, επεκτείνει τις ευεργεσίες και τις ευεργεσίες του σε όλους τους υπηκόους των πιστών, χωρίς διάκριση φυλής, εν όψει της υποτιθέμενης ευελιξίας, τον τελευταίο καιρό, Α.Τ. ΤΑ ΠΟΔΙΑ ΤΟΥ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΤΟΙΧΩΝ, ΕΙΝΑΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΙ ΝΑ ΔΙΑΤΑΞΟΥΜΕ ΟΤΙ, ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΠΟΥ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΠΩΣ ΟΠΩΣ ΑΠΟΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΑΛΛΟΥΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ, όπως ισχύει για τις άλλες κοινότητες, όπως ισχύει, όπως ισχύει, για τις πρακτικές γενικός κανόνας, στα διοικητικά συμβούλια και ότι οι εγκαταστάσεις παραχωρούνται από τις αυτοκρατορικές αρχές που ορίζονται από τις εν λόγω κοινότητες για την επιθεώρηση των σχολείων τους και την εκπλήρωση των διατυπώσεων που δημοσιεύουν οι ΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΕΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ.

ΑΥΤΟ ΤΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΕΧΕΙ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΘΕΙ ΣΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ.

Τα λόγια του Alexandru Em αποδεικνύουν ότι η Ρουμανία ήταν αποφασισμένη να προχωρήσει μέχρι το τέλος για να αποκτήσει τα δικαιώματα των Αρμάνων. Ο Λαχοβάρι στα διπλωματικά του απομνημονεύματα: «Μια άλλη ευνοϊκή περίσταση αύξησε περαιτέρω τις πιθανότητες επιτυχίας: πλησιάζαμε την εθνική μας εορτή, 10/23 Μαΐου. Μετά την τελετή που ίσχυε τότε στην Κωνσταντινούπολη, υπό τέτοιες συνθήκες, ο Σουλτάνος, ο Μέγας Βεζίρης και ο Υπουργός Εξωτερικών έστελναν τα συγχαρητήριά τους στους αρχηγούς των αποστολών, μέσω των υψηλών αξιωματούχων και αξιωματούχων του Παλατιού και της Πύλης. . Αυτό με έκανε να δηλώσω σε όποιον ήθελε να με ακούσει ότι αν η iradea δεν ανακοινωθεί το πρωί της 10ης Μαΐου, θεωρούσα τον εαυτό μου υποχρεωμένο να φύγω από την Κωνσταντινούπολη για να μην δω τον εαυτό μου σε θέση να δεχθώ τα συγχαρητήρια μιας χώρας που αρνήθηκε τη Ρουμανία. η πιο θεμιτή ικανοποίηση, ειδικά μετά από ένα τόσο σοβαρό σφάλμα».

Η 10η Μαΐου 1905, η Εθνική Ημέρα της Ρουμανίας, έλαβε ένα τρίτο νόημα, την εθνική χειραφέτηση των Ρουμάνων από την Τουρκία, όπως φαίνεται από την ανάγνωση του Τύπου. Στις 17 Μαΐου 1905, η καθημερινή εφημερίδα Universul δημοσιεύει το συντακτικό «Σημαντικές μέρες», που ξεκινά με τα εξής λόγια: «Περνάμε μέρες μεγάλης σημασίας. Πάντα τρομερή, φέτος, 10 Μαΐου, πήρε νέα λάμψη αυτή έτος κερδίζοντας την υπόθεση των αδελφών μας στη Μακεδονία, για την οποία η Ρουμανία έχει αγωνιστεί τόσο καιρό. Αυτό το γεγονός, που ανοίγει διάπλατα τις πόρτες μιας νέας ζωής στους Αρμάνους, θα καταλάβει, από τις ρίζες του, μια θέση τιμής όχι μόνο στην το βιβλίο της χώρας, αλλά και στο βιβλίο της Ευρώπης.

Έτσι, η 10η Μαΐου 1877 και η 10η Μαΐου 1881 εξακολουθούν να έχουν ένα συμβολικό περιεχόμενο που πρέπει να αποκατασταθεί στη ρουμανική δημόσια μνήμη: 10 Μαΐου 1905, ημέρα των Ρουμάνων στη Μακεδονία.